-
1 DARE
v- D30 —darle (тж. darne; darla a qd; darne tante)
- D31 —- D32 —darla con...
- D33 —dare di...
- D34 —darsi di...
- D35 —- D36 —— см. -A29— см. -A48darsi dell'accetta nelle gambe (тж. darsi l'accetta sui piedi)
— см. - P1642— см. -A147— см. -A148— см. -A275dare (или darsi, darla) addosso a...
— см. -A287— см. -A300dare adito a qd di (+ inf.)
— см. -A301— см. -A308— см. -A375— см. -A399dare le ali (тж. dare ala)
— см. -A417— см. - A417a— см. -A443— см. - M574— см. -A694— см. -A785— см. -A786— см. -A787— см. -A788— см. -A817— см. -A789— см. -A988 b) c)dare (l')aria a...
— см. -A1040dare l'aria a...
— см. -A1066darsi l'aria di...
— см. -A1067darsi aria (или arie; тж. darsi delle arie; darsi aria d'importanza)
— см. -A1068— см. -A1101— см. -A1102— см. -A1146— см. -A1184— см. -A1249— см. -A1308— см. -A1309— см. -A1319— см. -A1338— см. -A1383— см. -A1393— см. - B25— см. - B80— см. - B81— см. - B144— см. - B185— см. - B206— см. - B297— см. - O9— см. - P2556— см. - U61dare di becco a...
— см. - B393— см. - B394— см. - B409— см. - F189— см. - T207— см. - V722— см. - B542— см. - B555— см. - B557— см. - B570— см. - B597— см. - B603— см. - B638— см. - B677— см. - B697— см. - B1053— см. - B1114— см. - B1125— см. - B1162— см. - B1163— см. - B1168— см. - B1164— см. - R257— см. - I85— см. - B1223— см. - B1238— см. - B1297— см. - B1299— см. - B1363— см. - B1380— см. - B1446— см. - F1122— см. - G482— см. - M575— см. - O261— см. - P8— см. - P514— см. - P515— см. - P726— см. - P2314— см. - T207— см. - U244— см. - V296— см. - V844— см. - B1480— см. - B1483dare la caccia a...
— см. - C16— см. - C20— см. - C76— см. - C81— см. - C94— см. - C123— см. -A1041— см. - C124— см. - C125— см. - C126— см. - C126— см. - C160— см. - C204non dare i calzoni alla moglie
— см. - C241— см. - C248— см. - R59— см. - C449— см. - C450— см. - C451— см. - C452— см. - C584— см. - C598dare una capata in... (или a...)
— см. - C619dare una capatina in... (или a...)
— см. - C621— см. - C639— см. - C747— см. - C739dare (il или di, del) capo in...
— см. - C748— см. - C749— см. - C750— см. - C751— см. - C870dare la carica con la chiavetta
— см. - C917dare il carico (или in carico)
— см. - C921— см. - C921a— см. - C957— см. - C1034— см. - C1071— см. - C1275— см. - C1280— см. - C1285— см. - C1297— см. - V844— см. - C1306— см. - C1307— см. - C1360— см. - C1406— см. - C1453— см. - C1464— см. - C1488— см. - F53— см. - C1586— см. - C1587dare il cervello a rimpedulare
— см. - C1588— см. - C1684— см. - C1701— см. - C1781— см. - C1783dare cibo a...
— см. - C1797— см. - C1934— см. - C2086— см. - C2109— см. - C2105— см. - C2186— см. - C2187— см. - C2200— см. - C2253— см. - C2254— см. - C2224— см. - C2255— см. - C2256— см. - C2237— см. - C2241— см. - C2311— см. - C2411— см. - C2486— см. - C2498— см. - C2529dare conto buono [cattivo] di sé
— см. - C2530— см. - C2581— см. - C2587— см. - C2606— см. - C2615dare corda a...
— см. - C2645— см. - C2646— см. - C2695— см. - C2696— см. - C2738— см. - C2746— см. - C2732— см. - C2747dare la corsa a...
— см. - C2799dare una corsa a...
— см. - C2800dare corso a...
— см. - C2812dare un corso a...
— см. - C2813— см. - C2892— см. - C2985— см. - C3008— см. - C3009— см. - C3018— см. - C3019dar credito a...
— см. - C3025— см. - C3033dare la croce addosso a... (или contro.., dietro.., sopra...)
— см. - C3085— см. - C3107— см. - C3108— см. - B729— см. - C3245— см. - C3245a— см. - C3246dare il cuore in deposito a qd
— см. - C3247— см. -A1319— см. - D165— см. - D166— см. - D167— см. - D169— см. - D168darci (или dare, darla) dentro
— см. - D218— см. - D219dare la derrata e il soprassello
— см. - D239— см. - D260— см. - D331— см. - D391— см. - D446— см. - D260— см. - D551— см. - D582— см. - D583— см. - D590— см. - D615darsi del (или un, il) dito nell'occhio
— см. - D672— см. - D730— см. - D731— см. - D740— см. - D750— см. - D846— см. - D856— см. - D857— см. - D882— см. - C128— см. - B697dare eccezione a...
— см. - E11— см. - E28— см. - E29dare l'erba (cassia или quassia)
— см. - E98— см. - E89— см. - E148— см. - E166dare (l')esca a...
— см. - E177— см. - E178— см. - E194— см. - E204— см. - E218— см. - R254— см. - F80— см. - F98— см. - F109— см. - F114dare nel fango come nella mota
— см. - F151— см. - F189— см. - F189a— см. - F226— см. - F234— см. - F308— см. - F329— см. - F364dare un fermo a...
— см. - F415dare il fermo a...
— см. - F416— см. - F420— см. - F478— см. - F541— см. - F546— см. - F583— см. - F584— см. - F585— см. - F567— см. - F586— см. - F626— см. - F661— см. - F713— см. - F772— см. - F773— см. - F850— см. - F857— см. - F861— см. - F935— см. - F1010dare fondo a...
— см. - F1011— см. - F1122— см. - F1229— см. - F1259— см. - F1263— см. - F1287dare di frego a...
— см. - F1289— см. - F1318dare di fronte in...
— см. - F1358— см. - F1399— см. - F1400— см. - F1387— см. - F1443— см. - F1468— см. - F1508— см. - F1509— см. - F1510— см. - F1511— см. - F1512— см. - F1513— см. - F1514— см. - F1516— см. - F1561— см. - F1555— см. - F1582— см. - I85— см. - G148— см. - G146— см. - G147— см. - G192— см. - G197— см. - G200— см. - G208— см. - G218— см. - G264— см. - G330— см. - G347— см. - G372— см. - G373— см. - G437— см. - G648— см. - G659— см. - G679— см. -A58— см. - G1211a— см. - P1376— см. - R495— см. - G1049— см. - G1166— см. - I19— см. - I35— см. - I50— см. - I144— см. - I157— см. - I158— см. - I159— см. - I169— см. - I172— см. - I182— см. - I208— см. - I222— см. - I284— см. - I323— см. - I327— см. - I332non darsela per intesa (тж. non darsene per inteso)
— см. - I347— см. - I355— см. - I387— см. - L1— см. - L47— см. - L74— см. - L251dare legnate da ciechi (или orbi, olio santo)
— см. - L344— см. - L360dare leva su...
— см. - L507— см. - L523dare libero corso a...
— см. - C2814— см. - L580— см. - L669a— см. - L816— см. - L817— см. - L820— см. - L947dar luogo a...
— см. - L979— см. - L980— см. - N100— см. - M14— см. - O601— см. - M150— см. - M162— см. - G482— см. - M332— см. - M333— см. - M189— см. - M1227— см. - P727— см. - M353— см. - M359— см. - C452dare (della) mano (тж. dare delle mani) a (или in, su, addosso a) qc
— см. - M576— см. - M577— см. - M578— см. - M579— см. - M580— см. - B697— см. - M581— см. - M582— см. - M583— см. - M584— см. - G624darsi del martello nelle unghie
— см. - M869— см. - M968— см. - M982— см. - M1060— см. - M1135— см. - M1136— см. - M1341— см. - M1342dargli nel mezzo a...
— см. - M1343— см. - M1532— см. - M1579— см. - M1658— см. - M1700— см. - M1778— см. - M1840— см. - M1843— см. - M1928— см. - M1929— см. - M1961— см. - M1962— см. - M1963— см. - M1994— см. - M2039— см. - M2070— см. - M2071— см. - M2089— см. - M2110dar un motto di...
— см. - M2119— см. - M2140— см. - M2206— см. - M2251dare nel naso in...
— см. - N43— см. - N45— см. - N46— см. - N47— см. - N87— см. - B704— см. - N231— см. - N242— см. - N514— см. - O717— см. - N585— см. - N586— см. - O25— см. - O143dare i suoi occhi per...
— см. - O144— см. - O145dare nell'occhio (или all'occhio, negli occhi)
— см. - O146— см. - O147— см. - O269— см. - O289— см. - O335— см. - O376— см. - C85dare orecchi (или orecchio) a qc
— см. - O547— см. - O611— см. - O612— см. - O660— см. - O661— см. - O674— см. - O675— см. - O725— см. - G581— см. - C896— см. - P2— см. - P10— см. - P70— см. - P147dare palla bianca [nera]
— см. - P140— см. - P174— см. - P255— см. - P256— см. - P516— см. - P517— см. - P518— см. - P627— см. - P669— см. - P673— см. - P688— см. - P718— см. - P733— см. - P787— см. - P788— см. - P789— см. - P790— см. - P854— см. - P855— см. - C452— см. - P856dar la patente di..
— см. - P869— см. - P926— см. - P983— см. - P1136darsi pena a...
— см. - P1137darsi pena di...
— см. - P1138— см. - P1171— см. - P1198— см. - P1210— см. - P1211— см. - P1269dar le pere in guardia all'orso
— см. - P1270— см. - P2064— см. - P1312— см. - P1334— см. - P1376— см. - P1425— см. - P1474— см. - P1538— см. - P1644— см. - P1805— см. - P1833— см. - P1864— см. - M430— см. - P2021— см. - P2097— см. - P2155— см. - P2234— см. - P2250— см. - M585— см. - P1032dare il proprio giudizio ai cani
— см. - G733— см. - P2397— см. - P2400— см. - P2519— см. - P2520— см. - P2521— см. - P2522— см. - Q8— см. - Q40— см. - Q61— см. - Q62— см. - M1416— см. - V34— см. - R60— см. - R91— см. - R201— см. - R217— см. - R228— см. - R247— см. - R269— см. - R281— см. - R291— см. - R292— см. - R294— см. - R373— см. - R400— см. - R415— см. - R451— см. - R460— см. - R492— см. - R571— см. - R589— см. - R620— см. - S26— см. - S20dare il sangue a...
— см. - S160— см. - S161— см. - S237— см. - S300— см. - S299— см. - S319— см. - S329— см. - S362— см. - S546— см. - S530dare nel (или in, a) segno
— см. - S581— см. - S582— см. - M1416— см. -A59— см. -A1181— см. - S693— см. - S704— см. - S719— см. - S720— см. - S726— см. - S796— см. - S835— см. - S858— см. - S881— см. - S899— см. - S924— см. - S945— см. - S1097— см. - S1135— см. - S1178— см. - S1179— см. - S1208— см. - S1231— см. - S1255dare le spalle (in faccia a qd)
— см. - S1256— см. - S1288— см. - S1310— см. - S1368— см. - S1382— см. - S1394— см. - S1395— см. - S1440— см. - S1469— см. - S1470— см. - S1491— см. - S1492— см. - S1530— см. - S1542— см. - S1549— см. - S1628— см. - S1746— см. - S1775— см. - S1776— см. - S1794— см. - S1802— см. - S1911— см. - S1927— см. - S1944— см. - S1958dare la stura (a...)
— см. - S1981— см. - S2114— см. - T2dare un taglio (a un discorso)
— см. - T37— см. - D30— см. - T123— см. - T177— см. - T258— см. - T259— см. - T373— см. - T415a— см. - T539— см. - T540— см. - T541— см. - T698— см. - T726— см. - T727— см. - S246— см. - T787— см. - T788— см. - T816dare il tracollo a...
— см. - T817— см. - T888— см. - T901— см. - T902— см. - T908— см. - T912— см. - T916— см. - T917— см. - T922— см. - T923— см. - T939— см. - T945— см. - T970— см. - T685— см. - T727— см. - V612— см. - U40— см. -A276— см. - C2312— см. - C3109— см. - M586— см. - P1033— см. - R254— см. - S659— см. - S1441— см. - S1936— см. - U62— см. - U78— см. - U98— см. - U111— см. - V16— см. - V70darsi (il) vanto di...
— см. - V72— см. - V115— non dare a vedere che...
— см. - V116— см. - V157— см. - V158— см. - V229— см. - M1416— см. - V291— см. - V396— см. - V412— см. - V439— см. - V543— см. - V478— см. - V531— см. - C274— см. - V479— см. - P1475— см. - V594dar(se)la vinta (тж. darsi per vinto)
— см. - V611— см. - V690— см. - V719dare la vita per...
— см. - V720— см. - V721— см. - V722— см. - V845— см. - V846— см. - V947— см. - V948dare (di или la) volta al cervello (тж. dare la volta al canto)
— см. - C1585— см. - Z9— см. - P1642— см. - Z80— см. - Z88accennare coppe (или in coppa) e dare (In) bastoni (тж. accennar coppe или picche e dare denari или spade)
— см. - C2613- D37 —fare che il tordo non dia dietro
— см. - T759— см. -A849— см. - C799— см. - T593stare a quel che dà il convento
— см. - C2590— см. -A528— см. - C441— см. - I126ad albero caduto, dàgli, dagli,
— см. -A454— см. - T293a can che lecca spiedo, non gli dare arrosto
— см. - C477— см. - C937a cattiva vacca Dio dà corte corna
— см. - V7— см. - S65chi mi dà più, io volterò mantello
— см. - M721chi dà retta al cervello degli altri, butta via il suo
— см. - C1620chi giace sì dà pace (тж. il morto giace e il vivo si dà pace; chi muore giace e chi vive или resta si dà pace)
— см. - G422— см. - M1444chi a molti dà terrore, di molti abbia timore
— см. - T464— см. -A1237— см. -A1387— см. - C1985come l'ho avuta, cosi l'ho data
— см. -A1380— см. - C3298i dadi hanno dato i loro numeri
— см. - D11- D40 —dàgli (тж. dàgli, dàgli; dai e dai; dàlli; dàlli, dàlli)
- D41 —dà (или date) da bere al prete, che il chierico ha sete
— см. - P2266— см. - C2134dàgli, dàgli, le cipolle diventan agli
— см. - C1958a dargli un dito, prende (tutta) la mano (тж. dategli un dito, vi prendon la mano; gli dài un dito e si prende la mano; se gli dài un dito, ti prende anche il braccio)
— см. - D711— см. - M41— см. - M1436— см. - M1689darebbe noia alla noia (или all'ombra, all'aria)
— см. - N396— см. - P292- D43 —dàgli, picchia e martella
— см. - R279— см. - S239— см. - D469è come dare l'incenso ai grilli
— см. - I160— см. - P2399— см. - E184mal per chi le dà, peggio per chi le riceve
— см. - M288la matrigna mi dà il pane, e rigna
— см. - M934meglio dar la lana che la pecora
— см. - L120— см. - S536non darebbe un Cristo a baciare
— см. - C3070— см. - F610— см. - P1301non sa donare chi tarda a dare
— см. - D772— см. - M708qual asin dà in parete, tal riceve
— см. -A1245quando la palla balza, ciascun sa darle
— см. - P162— см. - S190sapienza vecchia dà frutto nuovo
— см. - S236il tempo dà (или darà) consiglio
— см. - T322— см. - T350 -
2 CATENA
-
3 -C1275
подчинить кого-л., заставить кого-л. ходить по струнке. -
4 custodia
custōdĭa, ae, f. [custos] - gén. arch. custodias (Charis.). [st1]1 [-] action de garder, garde, surveillance; observation, respect. - custodiae causā, Caes.: pour monter la garde. - agitare custodiam, Plaut. Rud.: faire bonne garde. - custodia justitiae, Cic.: le respect de la justice. - custodia suae religionis, Quint.: respect de la foi jurée. - custodia decoris, Quint.: le souci de l'honneur. [st1]2 [-] surtout au plur. garde, sentinelles, corps de garde, patrouille. - custodias disponere, Caes.: placer des sentinelles. [st1]3 [-] poste militaire, poste de garde, poste. - haec (urbs) mea sedes est, haec custodia, Cic. Phil. 12, 10, 24: ici est mon domicile, ici mon poste. [st1]4 [-] prison, détention. - in custodiam includere (dare): jeter en prison, mettre en prison. - aliquem alicui in custodiam dare, Suet.: remettre à qqn la garde de qqn. - esse in custodia publica, Cic.: être renfermé dans une prison publique. - e custodia aliquem educere (eripere): délivrer qqn de prison. - comprehenditur ab rege et in custodia necatur, Caes. BC. 3: il est arrêté par ordre du roi, et mis à mort dans la prison. [st1]5 [-] prisonnier, détenu. - custodiarum seriem recognoscere, Suet.: lire la liste des détenus. - eādem catenā et custodiam et militem copulat, Sen. Ep. 5, 7: la même chaîne réunit le soldat et le prisonnier.* * *custōdĭa, ae, f. [custos] - gén. arch. custodias (Charis.). [st1]1 [-] action de garder, garde, surveillance; observation, respect. - custodiae causā, Caes.: pour monter la garde. - agitare custodiam, Plaut. Rud.: faire bonne garde. - custodia justitiae, Cic.: le respect de la justice. - custodia suae religionis, Quint.: respect de la foi jurée. - custodia decoris, Quint.: le souci de l'honneur. [st1]2 [-] surtout au plur. garde, sentinelles, corps de garde, patrouille. - custodias disponere, Caes.: placer des sentinelles. [st1]3 [-] poste militaire, poste de garde, poste. - haec (urbs) mea sedes est, haec custodia, Cic. Phil. 12, 10, 24: ici est mon domicile, ici mon poste. [st1]4 [-] prison, détention. - in custodiam includere (dare): jeter en prison, mettre en prison. - aliquem alicui in custodiam dare, Suet.: remettre à qqn la garde de qqn. - esse in custodia publica, Cic.: être renfermé dans une prison publique. - e custodia aliquem educere (eripere): délivrer qqn de prison. - comprehenditur ab rege et in custodia necatur, Caes. BC. 3: il est arrêté par ordre du roi, et mis à mort dans la prison. [st1]5 [-] prisonnier, détenu. - custodiarum seriem recognoscere, Suet.: lire la liste des détenus. - eādem catenā et custodiam et militem copulat, Sen. Ep. 5, 7: la même chaîne réunit le soldat et le prisonnier.* * *Custodia, custodiae. Le guet et la garde qu'on fait sur aucun.\Custodia iustitiae. Cic. La garde et entretenement de la societé des hommes provenant de justice.\In custodiam alterius se tradere. Plaut. Se mettre en la sauvegarde d'aucun.\Custodia, Qui custoditur. Sueton. Prisonnier.\Custodiae, custodiaruum. Cic. Ceulx qui gardent aucun, La garde, ou Les gardes.\Custodia. Colum. Plin. Une prison.\Dare aliquem in custodiam. Cic. Le mettre en prison.\Educere aliquam ex custodia. Cic. La mettre hors de prison.\Custodia. Cic. Le lieu où quelque chose est gardee.\Custodia corporis. Cic. Le tabernacle de nostre corps, où l'esprit est logé.\Vt illae tabulae priuata tamen custodia continerentur. Cic. Soubs la garde d'un homme privé.\Custodia. Cic. La tour du guet, La guette. -
5 COLLO
m- C2095 —- C2096 —- C2097 —- C2098 —— см. - C1271— avere la catena al collo
— см. - C1272— mettere la catena al collo
— см. - C1273- C2099 —— см. - C700— averla (или pigliarla, prenderla) tra (il) capo e (il) collo
— см. - C701— см. - C2636— avere (или portare) la corda al collo
— см. - C2637— mettere la corda al collo a qd
— см. - C2638— mettersi (da sé) la corda al collo
— см. - C2638— presentarsi colla corda al collo
— см. - C2657— sentirsi la corda al collo
— см. - C2640— см. - R569— см. - T504— см. - C2105- C2102 —— см. -A736— см. - C861— см. - T518- C2105 —buttare (или gettare) le braccia al (или in) collo di qd (тж. buttarsi или gettarsi, sospendersi, aggrapparsi al collo di qd; darsi in collo a qd)
— см. - C2105— см. - S1794— см. - C2100- C2111 —giocarsi (или rimetterci, spendere) l'osso del collo) (тж. giocarsi il nodo del collo)
lasciare la briglia (или le briglie) sul co.lo
— см. - B1226— см. - P1380— см. - C1409— см. - G167— см. - G211— см. - N371— см. - O699— см. - S253— см. - C2655— см. - C2119— см. - C2106— см. - C2111— см. - F789— см. - N372— см. - N536scommetter (ci) l'osso del collo
— см. - O706— см. - C2105— см. - C2111- C2125 —stare sul collo a...
— см. - C2127- C2126 —— см. - M438- C2127 —tirare (или torcere, storcere) il collo a qd
— tirare il collo a una merce
— см. - C2123— см. - C2127— см. - N372- C2133 —chi ha a rompere il collo, trova la scala al buio (тж. quando s'ha a rompere il collo, si trova la scala)
chi non vuol piedi sul collo, non s'inchini
— см. - P1720si giocherebbe (или venderebbe) it nodo del collo...
— см. - N376— см. - B1180quando l'acqua tocca il collo, tutti imparano a nuotare
— см. -A251a tutto c'è rimedio, tranne l'osso del collo
— см. - R390 -
6 CANE
m- C427 —- C428 —- C433a —amarsi (или essere amici, stare, stare d'accordo, vivere) come cani e gatti (тж. fare cane e gatta)
— см. - M851diritto come la gamba d'un сапе
— см. - D556— см. - S984— см. - S987— см. - C436— см. - M1280— см. - S818— см. - S1532— tempo da cani
— см. - T201— см. - B841- C440 —- C441 —con la lingua fuori come i cani
— см. - L660— см. - G131— см. - C2739— см. - L162— см. - B872— см. - C445— см. - C2780— см. - C3035- C449 —- C452 —dare ai cani (тж. dare a mangiare или in pasto ai cani)
dare il proprio giudizio ai cani
— см. - G733- C453 —destare (или molestare, svegliare, stuzzicare) il can che dorme (или che giace)
— см. - G131- C454 —— см. - M595- C457 —- C458 —— см. - B1057— см. - E192— см. - E102— см. - C448— см. - L162— см. - B900- C464 —— см. - M1909piacere come le cipolle ai cani
— см. - C1956— см. - G131— см. - L495scacciare come un cane (rognoso)
— см. - S296— см. - S593trattare come un cane (rognoso)
— см. - T857— см. -A397- C471 —si ama il cane per il padrone (тж. bisogna rispettare il cane pel padrone)
- C475 —a cane che abbaia, o pane, o bastone
- C477 —a can che lecca (или lecchi) cenere non gli fidar farina (тж. a can che lecca spiedo, non gli dare arrosto)
- C478 —cane non mangia (carne di) cane (тж. cane non morde cane)
- C479 —cane mogio, e cavallo desto
— см. - C478cane scottato dall'acqua calda, ha paura (anche) della fredda (тж. cane scottato teme l'acqua fredda)
— см. -A229- C486 —a carne (или a ciccia) di lupo, zanne di cane
— см. - L1002castiga la cagna, che il can starà a casa
— см. - C65- C487 —castiga il cane, castiga il lupo, non castigare l'uomo canuto
- C488 —a cattivo cane, corto legame
chi ha il lupo per compare, porti (или tenga) il can sotto il mantello
— см. - L1004- C490 —chi strapazza cani e gatti, non fa bene i su' fatti
chi va a caccia senza cani, torna a casa senza lepri
— см. - C26- C491 —chi non vuol esser morso dal cane, non lo morda
dove non è roba, anche » cani se ne vanno
— см. - R479- C493 —è (или resta, rimane) la rabbia (или la discordia) fra i cani (тж. la rabbia è или sta, rimane tra i cani)
— см. - F1036- C496 —mentre il cane bada (или si gratta, piscia) la lepre sbietta (или se ne va, va via)
la moglie, lo schioppo, il cavallo e il cane non si prestano a nessuno
— см. - M1691- C498 —- C500 —non mi morse un cane, ch'io non volessi del suo pelo
- C501 —non svegliare il cane che dorme (тж. non toccare il cane che giace)
- C503 —la rabbia è (или sta, rimane) tra i cani (тж. resta или rimane la rabbia или la discordia fra i cani)
— см. - C493— см. - C494se non fu lupo, fu almeno can bigio (ток. se non è lupo sarà или è can bigio)
— см. - L1017- C506 —una volta corre il cane, un'altra la lepre
-
7 tug
I [tʌg]1) (pull) (on rope, in sails) strappo m., strattone m., tirata f.; (on fishing line) strattone m.to give sth. a tug — dare uno strattone a qcs.
2) mar. (anche tug boat) rimorchiatore m.II 1. [tʌg]1) (pull) tirare [object, hair]2) mar. rimorchiare [ boat]2.to tug at o on — tirare [ hair]; tirare, dare uno strattone a [ rope]
* * *1. past tense, past participle - tugged; verb(to pull (something) sharply and strongly: He tugged (at) the door but it wouldn't open.) tirare2. noun1) (a strong, sharp pull: He gave the rope a tug.) tirata2) (a tug-boat.) rimorchiatore•- tug-boat- tug-of-war* * *[tʌɡ]1. n1) (pull) strattone m2) (ship), (also: tugboat) rimorchiatore m2. vt(pull) tirare con forza3. vi* * *tug /tʌg/n.1 tirata (spec. di capelli); strattone; stratta; strappo: He gave a tug at the bell, diede uno strattone al campanello2 (naut.) rimorchiatore● (fam. ingl.) tug-of-love, disputa per l'affidamento dei figli tra genitori che stanno divorziando □ tug-of-war, ( gara) tiro alla fune; (fig.) lotta a oltranza, braccio di ferro □ (equit.) tug spring, molla della tirella.(to) tug /tʌg/A v. t.1 trascinare; tirarsi dietro; strascinare: She tugged the child along the street, si trascinava dietro il bambino per la strada3 (naut.) rimorchiareB v. i.● to tug at, tirare, strappare; ( anche sport) strattonare ( un avversario): The watchdog was tugging at the chain, il cane da guardia dava strattoni alla catena □ (fam.) to tug at sb. 's heartstrings, fare tenerezza a q. □ (fig.) to tug a subject in, tirare in ballo un argomento.* * *I [tʌg]1) (pull) (on rope, in sails) strappo m., strattone m., tirata f.; (on fishing line) strattone m.to give sth. a tug — dare uno strattone a qcs.
2) mar. (anche tug boat) rimorchiatore m.II 1. [tʌg]1) (pull) tirare [object, hair]2) mar. rimorchiare [ boat]2.to tug at o on — tirare [ hair]; tirare, dare uno strattone a [ rope]
-
8 anello
"ring;Zierring;anel de enfeite"* * *m ringanello di fidanzamento engagement ring* * *anello s.m.1 ( gioiello) ring: anello di fidanzamento, engagement ring; anello di matrimonio, wedding ring; anello d'oro, di brillanti, gold, diamond ring // dare, prendere l'anello, (letter.) to get married2 ( oggetto a forma di cerchio) ring; link: gli anelli di una catena, the links of a chain; anello da tovagliolo, napkin ring; anello di una chiave, bow of a key // ad anello, circular // anello stradale, link road // anello di congiunzione, link; anello mancante, missing link // (mecc.): anello di guarnizione, packing ring; anello di tenuta, gas ring; anello di trazione, shackle; anello distanziatore, spacer ring // (mar.) anelli di ormeggio, mooring rings (o bollards) // (aer.) anello di strappamento, rip link // (mil.): anello plastico di tenuta, gas-check ring (o gas-check pad); anello portamiccia di una spoletta, time ring // (astr.) anelli di Saturno, rings of Saturn4 (arch.) listel8 (mat.) ring: teoria degli anelli, ring theory; anello di valutazione, valuation ring // (fis.) anelli di accumulazione a intersezione, Intersecting Storage Rings9 (inform.) ring; loop: anello di protezione file, file protection ring; anello di retroazione, feedback loop; anello di scrittura, file protection (o protection ring); anello del nastro, ribbon loop; anello toroidale del magnetico selenoide, core.* * *[a'nɛllo] 1.sostantivo maschile1) (gioiello) ring2) (oggetto di forma circolare) ring; (di catena) linkanello di congiunzione — fig. bridge, link
l'anello debole in o di fig. the weak point in; quaderno ad -i — ring binder
3) bot. ringanello legnoso, di crescita — tree ring, growth ring
4) tecn. collar; (manicotto) sleeve5) sport6) chim. mat. ring2.sostantivo maschile plurale anelli sport ringsanello episcopale — relig. episcopal ring
••* * *anello/a'nεllo/I sostantivo m.1 (gioiello) ring; scambiarsi gli -i to exchange wedding vows2 (oggetto di forma circolare) ring; (di catena) link; l'anello mancante the missing link (anche fig.); anello di congiunzione fig. bridge, link; l'anello debole in o di fig. the weak point in; quaderno ad -i ring binder3 bot. ring; anello legnoso, di crescita tree ring, growth ring4 tecn. collar; (manicotto) sleeve6 chim. mat. ringII anelli m.pl.avere l'anello al dito to be married\anello episcopale relig. episcopal ring; anello di fidanzamento engagement ring; anello di fumo smoke ring; anello matrimoniale wedding ring; - i olimpici Olympic rings; - i di Saturno Saturn's rings. -
9 strappo
m tear, ripmedicine torn ligamentfig uno strappo alla regola an exception to the rule* * *strappo s.m.1 tear, rent, rip: (si) fece uno strappo nei pantaloni, he tore his trousers; il suo soprabito era pieno di strappi, his overcoat was very torn; rammendare uno strappo, to mend a tear2 ( strappata) pull, tug; snatch; ( strattone) jerk: il cane con uno strappo ruppe la catena, with a jerk the dog broke his chain; diede uno strappo e il chiodo si staccò, he gave a pull and the nail came away // a strappi, in jerks3 ( infrazione) breach, infringement: strappo alla legge, infringement of the law; uno strappo alle regole, a breach of the rules4 ( muscolare) sprain, torn muscle5 (fig.) ( frattura) split, rift: tra i due partiti si è creato uno strappo, there has been a split between the two parties6 (fig. fam.) ( passaggio automobilistico) lift: dammi uno strappo fino a casa, give me a lift home.* * *['strappo]sostantivo maschile1) (tirata) jerk2) (nella stoffa) tear, rip, rent3) fig. split4) med.strappo muscolare — muscle strain, strained o pulled muscle
farsi uno strappo muscolare — to strain o pull a muscle
5) colloq. (passaggio in auto)dare, farsi dare uno strappo — to give, take a lift
••fare uno strappo alla regola — to make an exception (to the rule), to bend the rules
* * *strappo/'strappo/sostantivo m.2 (nella stoffa) tear, rip, rent; fare o farsi uno strappo nella camicia to tear one's shirt3 fig. split4 med. strappo muscolare muscle strain, strained o pulled muscle; farsi uno strappo muscolare to strain o pull a musclefare uno strappo alla regola to make an exception (to the rule), to bend the rules. -
10 ♦ ball
♦ ball (1) /bɔ:l/n.1 palla; sfera; globo: a wooden ball, una palla (o una sfera) di legno; the ball of the eye, il globo oculare; la palla dell'occhio; ball of flame, palla di fuoco; to curl into a ball, raggomitolarsi3 ( sport) palla; pallone; pallina: tennis ball, palla da tennis; golf ball, palla da golf; to kick a ball, dare calci a un pallone; ball control, controllo della palla; palleggio; ball game, gioco con la palla6 (mil. stor.) palla; proiettile: musket ball, palla di moschetto; to load with ball, caricare ( un cannone) a palla7 (anat.) parte arrotondata; polpastrello: ball of the foot, polpastrello del piede; ball of the thumb, polpastrello del pollice8 (al pl.) (volg.) coglioni; palle: ( USA) to gripe sb. 's balls, far girare le palle a q.; to have sb. 's balls, strappare le palle a q.; fare un culo così a q.9 ► balls● ball and chain, palla e catena ( di prigioniero); (fig.) palla al peso, piede; ( slang GB) moglie □ (mecc.) ball-and-socket joint, giunto sferico □ (mecc.) ball bearing, cuscinetto a sfere □ ( sport) ball boy, raccattapalle (m.) □ (fam.) ball-breaker (o ball-buster), donna dominatrice; donna castratrice □ ( sport) ball carrier, portatore di palla □ a whole new ball game, una cosa del tutto nuova □ ( sport) ball girl, raccattapalle (f.) □ (meteor.) ball lightning, lampo globulare □ (fam. USA) ball of fire, tipo dinamico, iperattivo; ciclone; vulcano □ (fam. USA) ( the whole) ball of wax, tutta quanta la faccenda; tutto quanto □ ball pen, penna a sfera □ ball player ► ballplayer □ (mecc.) ball valve, valvola a sfera □ (volg.) Balls to you!, affanculo! □ balls-up ► balls-up, n. □ (fig. USA) to carry the ball, essere responsabile; essere al comando; prendersi la responsabilità □ (volg.) to chew sb. 's balls off, fare una sfuriata a q.; levare la pelle a q.; fare un cazziatone a q. (volg.) □ to have the ball at one's feet, avere la via del successo aperta (o davanti a sé); avere un'occasione a portata di mano □ (volg. USA) to have one's balls in a squeeze, essere con le spalle al muro; essere tenuto per le palle (volg.) □ (volg. USA) to have sb. 's balls in a squeeze = to squeeze sb.'s balls ► sotto □ (fam. USA) to have something on the ball, essere in gamba; saperci fare □ (fig.) to keep the ball rolling, mantener vivo qc. (l'interesse, la conversazione, ecc.); mandare avanti qc. □ (fig.) on the ball, sveglio; informato; preparato; in gamba □ (fig. USA) to play ball, collaborare; starci □ to start (o to set) the ball rolling, cominciare; dare l'avvio; dare il via □ (volg.) to squeeze sb. 's balls, mettere q. con le spalle al muro; tenere q. per le palle (volg.) □ (fig.) to take one's eye off the ball, distrarsi; deconcentrarsi □ three balls, tre palle ( insegna del monte dei pegni) □ The ball is in your court, tocca a te agire; è il tuo turno.ball (2) /bɔ:l/n.● (fig. slang) to have a ball, divertirsi un mondo; spassarsela; andare a nozze (con qc.).(to) ball /bɔ:l/A v. t.1 appallottolare; aggomitolareB v. i.► to ball up, B● ( slang USA) to ball the jack, andare a tutta birra. -
11 ♦ land
♦ land /lænd/A n.1 [uc] terra; terraferma; terreno; paese; patria; suolo; contrada; regione: to travel by land, viaggiare per via di terra; to travel over land and sea, viaggiare per terra e per mare; dry land, terraferma; rich land, terreno ricco (o fertile); flat land, terreno piatto (o piano); (geogr.) undulating land, terreno ondulato; agricultural land, terreno agricolo; derelict land, zona desertificata; waste land, terreno incolto; terra deserta; to emigrate to a remote land, emigrare in un paese lontano; one's native land, la terra natale; la patria; the Promised Land (o the Land of Promise) la Terra Promessa; good wheat land, suolo adatto alla coltivazione del grano; to work the land, lavorare la terra; the land of dreams, il paese dei sogni2 fondo; podere; tenuta3 (pl.) terreni; proprietà terrieraB a. attr.● land agency, lavoro di fattore; mansione di mediatore di terreni; agenzia immobiliare □ land agent, fattore (agricolo); mediatore di terreni; agente immobiliare □ ( arte) land art, arte ambientale; land art □ land bank, banca di credito agricolo □ land breeze, brezza di terra □ (geol.) land bridge, ponte continentale □ land broker, mediatore di terreni □ land carriage, trasporto per via di terra □ land certificate, certificato catastale □ Land Charges Register, Registro delle Ipoteche Immobiliari ( banca) □ land credit, credito fondiario □ (mil.) land forces, forza di terra; esercito □ land hunger, «fame» (o desiderio sfrenato) di terra □ land improvement, miglioria fondiaria □ land-jobber, speculatore di beni immobili □ land laws, leggi terriere □ (geogr.) land mass, terra emersa; continente □ (mil.) land mine, mina terrestre □ land office, ufficio del catasto □ (fam. USA) land-office business, attività commerciale che va a gonfie vele; affari d'oro □ (agric.) land out of crop, maggese □ land pollution, inquinamento del suolo □ land rail ► corncrake □ land reclamation, bonifica agraria □ land reform, riforma agraria (o fondiaria) □ Land Registrar [Registry], Conservatore [Conservatoria] dei Registri Immobiliari □ (agric.) land re-parcelling, ricomposizione fondiaria □ (trasp.) land route, via di terra □ land steward, fattore agricolo □ land survey, rilevamento del terreno □ land surveying, agrimensura □ land surveyor, agrimensore □ (fisc.) land tax, imposta fondiaria □ (ind. costr.) land tie, catena di ancoraggio ( per sostenere un muro) □ (mil.) land-to-land terra-terra: a land-to-land missile, un missile terra-terra □ (agric.) land under crop, terreno coltivato; coltivo □ (naut.) to come to (o to reach, to make) land, toccare terra, approdare □ to go back to the land, tornare alla terra (o a lavorare la terra) □ (scherz.) to be in the land of the living, essere ancora in vita □ (fig.) to see how the land lies, vedere come stanno le cose; studiare la situazione □ to work (on) the land, lavorare la terra; fare il contadino.♦ (to) land /lænd/A v. t.1 (naut., aeron.) sbarcare; scaricare: to land passengers and goods, sbarcare passeggeri e scaricare merci; (mil.) to land troops, sbarcare truppe3 gettare; far finire: The fight landed them both in jail, la rissa li fece finire tutti e due in carcere4 (aeron.) portare a terra; far atterrare ( un aereo); far ammarare ( un idrovolante); (naut.) portare a riva, far approdare ( una barca, una nave)5 tirare a riva: I couldn't land the fish I had hooked, non riuscii a tirare a riva il pesce che avevo preso all'amo6 (fam.) acchiappare; prendere al laccio ( come marito, ecc.); assicurarsi; riuscire a procurarsi: He landed a good job, è riuscito ad assicurarsi un buon lavoro7 (fam.) dare, assestare ( un colpo); mettere a segno, piazzare ( un pugno): to land a punch, dare un pugno; to land shots, piazzare colpi9 (fam.) affibbiare; sbolognare (fam.); scaricare (fig.): She's been landed with the grandchildren, le hanno sbolognato i nipotiniB v. i.3 (aeron.) atterrare; toccare terra; DIALOGO → - Changing booking over the phone- I can get you on the 20.30 flight, but that lands at Heathrow, posso metterla sul volo delle 20:30 ma questo atterra a Heathrow8 ( sport) ( della palla) toccare terra, cadere; ( di un saltatore, un pattinatore, un ginnasta) atterrare; ( boxe, scherma: di un colpo) arrivare, andare a segno; ( canottaggio) attraccare● (fam. USA) to land on sb., criticare, dare addosso a q. □ (aeron.) to land on water, ammarare □ to land a plane on water, fare ammarare un aereo □ (fam.) to land up, (andare a) finire; capitare: I landed up in a fishermen's village, sono capitato in un villaggio di pescatori □ to be landed in a real mess, trovarsi nei guai fino al collo. -
12 ♦ open
♦ open /ˈəʊpən/A a.1 aperto ( anche fig.); ( di un fiore, ecc.) sbocciato, dischiuso; franco; leale; sgombro ( da ostruzioni); (naut.) navigabile: open doors, porte aperte; (fon.) an open vowel, una vocale aperta; in the open country, in aperta campagna; the open sea, il mare aperto; l'alto mare; an open river, un fiume sgombro da banchi di sabbia (dal ghiaccio, ecc.); wide open, apertissimo; in the open air, all'aria aperta; an open character, un carattere aperto; (mil.) an open town, una città aperta; to keep one's account open at a bank, avere un conto aperto presso una banca; an open letter, una lettera aperta; I'll be open with you, sarò franco con te2 libero; aperto al pubblico; pubblico; non riservato; disponibile; vacante; pronto, disposto (a): an open competition, una gara libera; un concorso pubblico; an open meeting, una riunione pubblica; an open scholarship, una borsa di studio non riservata (a categorie speciali); The job is still open, il posto è ancora vacante; to be open to an offer, essere disposto a prendere in considerazione un'offerta; to be open to conviction, essere pronto a ricredersi (o a lasciarsi convincere)3 indifeso; scoperto; sguarnito; vuoto: ( calcio, ecc.) open goal, porta vuota (o sguarnita); ( tennis) open court, settore del campo scoperto4 aperto al dubbio; dubbio; indeciso; incerto; insoluto: an open question, una questione dubbia; to leave a matter open, lasciare una faccenda insoluta5 di dominio pubblico; evidente; manifesto; noto: an open scandal, uno scandalo di dominio pubblico; an open quarrel, una lite nota a tutti; open contempt, evidente disprezzo6 che dà adito a; esposto; soggetto; che presta il fianco: to be open to attack, prestare il fianco agli attacchi; to be open to temptation, andare soggetto alle tentazioni; This statement is open to misunderstanding, questa affermazione dà adito a fraintendimento (o può essere fraintesa)7 ( sport: di un giocatore) libero; smarcato: to find an open teammate, pescare un compagno smarcatoB n.● open account, conto aperto ( tra due operatori economici); (rag.) conto non ancora chiuso □ an open-air match, una partita all'aperto □ open-and-shut, ovvio; chiaro; che si risolve subito □ (leg.) an open-and-shut case, un caso semplicissimo □ (metall.) open-arc furnace, forno ad arco indiretto □ (comput.) open architecture, architettura aperta □ open-armed, a braccia aperte; caloroso; cordiale: an open-armed welcome, un'accoglienza calorosa □ (naut.) open berth, ormeggio in rada □ ( sartoria) open-bottom trousers, pantaloni confezionati con l'orlo ancora da cucire □ (chim.) open-chain, a catena aperta □ (comm., leg.) an open cheque, un assegno bancario non sbarrato; un assegno aperto (o al portatore) □ (elettr., TV) open-circuit, a circuito aperto □ (tecn.) open-cycle, a ciclo aperto □ open day, giorno delle visite ( a una caserma, una fabbrica, ecc.); giorno di ricevimento ( dei genitori: a scuola) □ open-door, aperto a tutti □ (polit., comm.) an open-door trade policy, una politica di libertà dei traffici □ an open drain (o sewer), una fogna scoperta; un fosso di scolo □ open-eared, con gli orecchi tesi; tutt'orecchie; attentissimo □ (fin., leg.) open-end, aperto: open-end credit, credito aperto; open-end mortgage, ipoteca aperta □ (fin.) open-end fund, fondo d'investimento «aperto» (o a capitale variabile) □ (mecc.) open-end spanner, chiave fissa ( semplice o doppia); chiave a bocca □ open-ended, senza limite di tempo (rif. a dibattito, ecc.); (polit.) interlocutorio □ an open-ended question, una domanda ( in un questionario, ecc.) a risposta libera □ ( USA) open enrollment, liberalizzazione degli accessi (rif. a università, ecc.) □ open-eyed, con gli occhi sbarrati (o spalancati); a occhi aperti; guardingo; consapevole □ open-faced, a viso scoperto; dal viso aperto (o leale) □ open forum, tribuna aperta □ open-handed, generoso, liberale, munifico; che ha le mani bucate (pop.) □ (med.) open-heart, a cuore aperto: an open-heart operation, un intervento a cuore aperto □ open-hearted, che ha il cuore aperto; franco; leale, sincero; cordiale □ open-heartedness, franchezza, lealtà, sincerità; cordialità □ (metall.) open-hearth furnace, forno a riverbero; forno Martin-Siemens □ (metall.) open-hearth process, processo Martin-Siemens □ ( USA) open house = open day ► sopra □ open letter, lettera aperta □ (econ., fin.) open market, mercato aperto (o libero): open market operations, operazioni di mercato aperto (compravendita di titoli di stato per espandere o ridurre la quantità di moneta nel sistema economico) □ open-minded, che ha la mente aperta; liberale; di larghe vedute, spregiudicato □ open-mindedness, larghezza di vedute, liberalità, spregiudicatezza □ open-mouthed, a bocca aperta; stupito, meravigliato; ( anche) avido, vorace; chiassoso, rumoroso □ ( di abito) open-necked, scollato □ (mil.) open order, ordine sparso □ (ind. min.) open-pit mining, coltivazione a giorno (o a cielo aperto) □ (edil.) open-plan, senza pareti divisorie; a pianta aperta □ an open port, un porto franco □ (polit., in USA) open primary, elezioni preliminari ( per decidere le candidature) □ open prison, prigione aperta; prigione di minima sicurezza □ open sandwich, tartina □ open-sea route, rotta d'altura □ the open season, la stagione in cui la caccia (o la pesca) è aperta □ an open secret, il segreto di Pulcinella □ open-shelf library, biblioteca con accesso libero ai volumi □ open shop, azienda che assume anche operai non iscritti ai sindacati □ (comput.) open-source, open-source ( che ha i codici sorgente a disposizione) □ open space, spazio (libero); ( sport) varco, corridoio, buco (fig.): to look for open space, cercare spazio; tentare il corridoio □ (archit.) open-space (agg.), open-space; senza pareti divisorie; con pareti scorrevoli □ ( sport) open stand, tribuna scoperta □ ( poker) open straight, scala aperta □ an open syllable, una sillaba che termina in vocale □ open system, sistema aperto □ ( sport) open terraced banking, scalinata scoperta □ open-top, ( di autobus, ecc.) senza tetto, scoperto; ( di auto) decappottabile □ (comm.) open to the nearest offer, trattabile □ (in GB) the Open University, «l'Università aperta» ( operante per corrispondenza o per televisione) □ (leg.) open verdict, verdetto (della giuria di un ► «coroner») di non luogo a procedere ( in un caso di morte sospetta) □ (naut.) open water, acque libere dal ghiaccio □ (leg.) a case tried in open court, una causa discussa in presenza del pubblico (o a porte aperte, in pubblica udienza) □ (fig.) to come into the open, essere franco (o sincero); metter le carte in tavola □ to fire in the open air, sparare in aria □ (fig.) to force an open door, sfondare una porta aperta □ ( sport) a goal from open play, un gol segnato su azione ( e non con calcio piazzato) □ in the open, all'aperto □ to keep open house, tener casa aperta; essere molto ospitale □ to lay oneself open to attack, esporsi (o prestare il fianco) agli attacchi □ with open arms, a braccia aperte □ Doors open at six p.m. ( cartello), si apre alle diciotto ( nei cinema, teatri, ecc.) □ The door flew open, la porta si spalancò □ There are three courses open to us, abbiamo tre possibili scelte.♦ (to) open /ˈəʊpən/A v. t.1 aprire; schiudere; cominciare; iniziare; intraprendere; manifestare; palesare; rivelare; scavare; stappare; sgombrare, pulire ( una strada, ecc.); rendere navigabile ( un canale): to open a box, aprire una scatola; to open a new road, aprire una nuova strada; to open one's hand, aprire (o stendere) la mano; to open an account at a bank, aprire un conto in banca; to open a shop, aprire un negozio; to open a debate, aprire un dibattito; to open a campaign, dare inizio a una campagna ( militare o di propaganda); to open a business concern, aprire un'azienda; intraprendere un'attività commerciale; to open one's heart (o one's mind) to sb., aprire il cuore (o l'animo) a q.; to open fire on, aprire il fuoco contro; to open one's designs, rivelare i propri piani; to open a well, scavare un pozzo; to open a bottle, aprire (o stappare) una bottigliaB v. i.1 aprirsi; aprire; schiudersi; manifestare; rivelarsi; sbocciare: The door opened, la porta si è aperta; Open in the name of the law!, aprite in nome della legge!; When does school open again?, quando si riapre la scuola?; The buds are opening, i boccioli si stanno aprendo; The roses are beginning to open, le rose cominciano a sbocciare; The session opened yesterday, la sessione si è aperta ieri2 aprire i battenti, iniziare; cominciare (a fare qc.): The Book Show is opening tomorrow, la Fiera del Libro apre i battenti domani; He opened with a compliment, cominciò facendo un complimento3 ( anche naut.) apparire; aprirsi (alla vista): The harbour lights opened, apparvero le luci del porto4 ( Borsa, fin., comm.) aprire ( le contrattazioni): Chemicals opened at par yesterday, i titoli della chimica hanno aperto alla pari ieri5 (mil.) aprire il fuoco● to open the ball, aprire il ballo; dare inizio alle danze □ (leg.: d'un avvocato) to open a case, cominciare a perorare una causa □ (fig.) to open the door to st., aprire la strada a qc. □ to open one's eyes wide, spalancare gli occhi □ (fig.) to open sb. 's eyes (to st.), aprir gli occhi a q. (su qc.) □ to open ground, dissodare il terreno □ (polit.) to open Parliament, inaugurare una sessione del parlamento □ (fam.) to open sb. 's mouth, far parlare q.; costringere q. a parlare □ ( sport) to open the scoring, aprire le segnature. -
13 ♦ range
♦ range /reɪndʒ/n.1 fascia; intervallo ( di valori): the 4-11 age range, la fascia d'età dai 4 agli 11 anni; cars in the 10-20,000 pound range, auto che costano tra le 10 000 e le 20 000 sterline; (comm.) the range of prices, la scala (o la gamma) dei prezzi; (econ.) salary range, fascia retributiva; the upper ranges of society, gli strati più alti della società; Prices are in the range of £150-£300 per week, i prezzi variano dalle 150 alle 300 sterline alla settimana; (naut.) range of tide, intervallo di marea2 (comm.) assortimento; gamma; (fig.) serie: a wide (o broad) range of products, un'ampia gamma di prodotti; a range of issues, una serie di questioni3 [uc] sfera; ambito; within the range of my personal experience, nell'ambito delle mie esperienze personali; That's out of my range ( of knowledge), non rientra nelle mie conoscenze4 [u] campo; portata: range of vision, campo visivo: homes within range of shops, abitazioni in prossimità dei negozi; Many households are still out of range of the digital network, molte famiglie abitano ancora fuori dalla zona coperta dalla rete digitale5 [u] ( d'arma da fuoco) portata; gittata: The enemy ship was out of range, la nave nemica era fuori portata; He had them within range of his gun, li aveva a tiro; to shoot sb. at close range, sparare a q. a distanza ravvicinata; (mil.) range adjustment, aggiustamento; point-blank range, distanza ravvicinata8 (meteor.) escursione (termica)9 (aeron., naut., autom.) autonomia13 (bot., zool.) habitat; ambiente naturale14 [uc] (tecn.) raggio; portata ( di cannone, missile, radar, emittente radio, ecc.): operating range, raggio d'azione; long- [medium-, short-] range missile, missile a raggio lungo [medio, breve]15 (stat.) campo di variazione17 (miss.) poligono sperimentale18 (fis. nucl.) percorso; portata19 (mecc.) escursione; campo● (naut.) range lights, luci di allineamento □ (comput.) range name, nome dell'intervallo □ to give free range to one's imagination, dare libero corso alla propria fantasia.(to) range /reɪndʒ/A v. t.1 disporre; schierare: The colonel ranged his troops along the river, il colonnello ha schierato le sue truppe lungo il fiume; to range oneself, disporsi; schierarsi; They ranged themselves on each side of the road, si erano schierati su entrambi i lati della strada; to range oneself with [against], schierarsi a favore di [contro] (q. o qc.); Most party members ranged themselves with the leader, la maggioranza del partito si è schierata a favore del leader3 (mil.) aggiustare il tiro di: to range a gun on a target, aggiustare il tiro di un cannone su un bersaglio5 ( anche to range-over) percorrere: The ship ranged the South Seas, la nave ha percorso i mari del Sud; They ranged the woods for a week, hanno vagato per i boschi una settimana; (naut.) to range the coast, costeggiare; randeggiareB v. i.1 andare (da … a); variare: Disceounts range from ten to fifty per cent ( o between ten and fifty per cent), gli sconti vanno dal dieci al cinquanta per cento; Accommodation ranges from guesthouses to four-star hotels, le sistemazioni variano dalle pensioni agli alberghi a quattro stelle; to range over, (fig.: di un libro, ecc.) spaziare su ( un argomento); Topics range over all areas of research, gli argomenti spaziano su tutti i settori di ricerca; (fig.) to range far and wide, trattare argomenti disparati2 errare; vagare: Wolves range through the woods in search of food, i lupi vagano nelle foreste in cerca di cibo; His eyes ranged over the rows of books, ha percorso le file di libri con lo sguardo3 ( d'arma da fuoco) avere una portata (o una gittata) di: Our guns ranged four miles, i nostri cannoni avevano una portata di quattro miglia4 (bot., zool.) avere il proprio habitat; trovarsi: Nightingales range from the Channel to Warwickshire, gli usignoli si trovano in tutto il territorio dal Canale della Manica alla contea di Warwick. -
14 custodia
cūstōdia, ae, f. (custos), die Wache, Hut, I) im allg., die Wache, Bewachung, Überwachung (Kontrolle), die Hut, Obhut, der Schirm, die Beschirmung, die Bewahrung, die Aufsicht, Beaufsichtigung, die achtsame Fürsorge, auch die Sicherheitsmaßregel ( hingegen tutela = der Schutz, die schützende Aufsicht) 1) eig.: a) übh., m. subj. Genet., hospitum privatorum, Liv.: pastoris, Col.: canum, Cic.: materni corporis, Cic.: templi, Liv.: tenebrarum ac parietum custodiae, Cic. – m. obj. Genet., mei capitis, Cic.: corporis, Cic. (vgl. unten no. d): ignis (Vestae), Cic.: regis, Beschirmung des Königs = Schonung des Lebens des Königs, Iustin. 2, 6, 18: rei publicae, Cic.: sui, Achtsamkeit auf sich selbst, Cels.: conservandi sui, Cic.: urbis, Obhut, Verwaltung der Stadt (zB. vom Präfektus Urbi), Vell. (vgl. unten no. d): c. diligens, Curt.: dura matrum, Hor.: fida canum, Cic.: fida iustitiae (subj. Genet.), Cic.: una c. fidelis memoriae rerum gestarum, die einzige zuverlässige Art der Aufbewahrung, Liv.: intentior, Liv.: frugum et pecudum c. sollers, Verg.: summa rei publicae, Cic. – alqm diligenti od. intentiore custodiā asservare, Liv. u. Curt.: sacra fideli custodiā asservare (v. einem Orte), Liv.: committere alci custodiam pecuniae, Curt.: continere tabulas privatā custodiā, Cic.: decipere custodiam pastoris (v. Tieren), Col.: dimittere (aufgeben) custodiam mei capitis, provinciae, Cic.: facere salutis custodiam, Scrib.: non sine tacita custodia haberi, heimlich überwacht (kontrolliert) werden, Frontin.: regis filium non sub hospitum modo privatorum custodia, sed publicae etiam curae ac velut tutelae esse velle, Liv.: eloquentiam orbam (gleichs. verwaiste Jungfrau) domi tenere saeptam liberali custodiā, Cic.: omnibus custodiis (jeder Art von Kontrolle) subiectus, Cic.: fratris liberos ne materni quidem corporis custodia tegere potuit, Cic. – b) die Aufsicht des Knabenführers, c. paedagogorum, Quint. 1, 2, 25. – c) die Aufsicht, Wache des Frauenwächters, tristis c., Prop. 2, 6, 39: tristis c. servi, Ov. art. am. 3, 601. – d) die Wache, Bewachung des Wächters (Nachtwächters, milit. Postens), das Wachehalten, Wachestehen, Schildwachestehen, verb. excubiae et custodiae, Cic. – m. subj. Genet., c. militum, Suet.: custodiae classium, Caes. – m. obj. Genet., c. arcis, Liv.: corporis, Cic.: portae, Suet.: portus, Liv.: urbis, Liv. – custodiae maritimae, Caes.: custodiae nocturnae praefectus, Nachtwachtmeister, Apul. – custodiae od. suae custodiae causā (als Leibwache), zB. Gallos equites suae custodiae causa circum se habere, Caes.: u. petere turmam equitum Romanorum, Sall. – agere urbis custodiam, Liv.: agitare hic custodiam, Plaut.: committere custodiam corporis feris barbaris, Cic.: credere alci custodiam illam od. custodiam alcis, Nep.: inde intentioris utrimque custodiae esse, Liv.: ponere navem ad custodiam, Caes.: ponere militem ad custodiam aditus, Liv.: polliceri excubias et custodias (Posten- u. Schildwachestehen), Cic.: praeesse custodiae portus, Liv.: remittere de custodiis maritimis, Caes.: saepire alqm custodiā militum, Suet.: neglegenter servare custodias, Liv.: tradere III cohortibus custodiam navium longarum, Caes. – haec a custodiis classium loca maxime vacabant, Caes.
2) meton.: a) die Wache = die Wache stehenden Personen, der Wachtposten, die Schildwache, Leibwache, die Bedeckung, Besatzung, α) im Sing., in Prosa nur kollektiv, custodiam ex suis ac praesidium sex milia hominum unā reliquerunt, Caes. b. G. 2, 29, 4: pauci de custodia (Leibwache) Germani, Suet. Cal. 45, 1. – bei Dichtern v. einer Pers., cernis, custodia qualis vestibulo sedeat (v. der Tisiphone), Verg.: unicus anser erat, minimae custodia villae, Ov.: v. mehreren, abest custodia regis, Leibwache, Ov.: vigil Phrygios servat custodia muros, Ov. – β) im Plur. (oft verb. custodiae stationesque od. stationes custodiaeque, custodiae vigiliaeque od. ac vigiliae, praesidia custodiaeque), frequens custodiis locus, ein stark mit W. besetzter, Liv.: nocte dieque iuxta parata instructaque omnia custodiis ac vigiliis erant, Liv. – m. subj. Genet., custodiae hostium, Liv.: c. munitionum, Auct. b. Alex.: propter custodias Menapiorum (zB. clam transire non posse), Caes. – custodiae artae, Liv.: horribiles, Cic.: c. laxatae, Liv. – custodiis circumsaepire alqm, Lact.: vinclis custodiisque circummoenitum esse, Plaut.: circumdare horribiles custodias, Cic.: deducere custodias munitionum, Auct. b. Alex.: defendere sua tecta custodiis vigiliisque, Cic.: disponere custodias diligentius, Caes., paulo incautius in muro, Caes., u. verb. praesidia custodiasque ad ripas Ligeris, Caes.: custodias in portis, vigilias vicatim exigere (aufbieten), Liv.: alias custodias fallere, Liv.: eo (dadurch) custodias hostium fallere, Liv.: intentissimas custodias fallere (v. Sklaven), Sen.: inclusus nostris custodiis exercitus (feindl. Heer), Vell.: coloniam munire praesidiis, custodiis, vigiliis, Cic.: ponere custodias circa portas, Liv.: saepire domum custodiis, Nep.: saepire domum et vias acribus custodiis, Tac.: custodias tollere, die Zollwachtposten, Mautposten aufheben, Cic. de prov. cons. 10. – b) der Standort der Wache, der Wachtposten, Posten, haec mea sedes est, haec vigilia (Wache), haec custodia (Posten), hoc praesidium stativum (Standlager), Cic.: in hac custodia et tamquam specula (Warte) collocati sumus, Cic. – familias maximas in portubus atque custodiis habere (Zollwacht –, Mautposten), Cic. de imp. Pomp. 16.
3) übtr., die Bewahrung, Beobachtung, decoris, Quint.: suae religionis (seines Eides), Quint.: summa pudoris, Sen.: diligentior ritus patrii, Vell.
II) insbes., die Verwahrung, der Gewahrsam, die Haft, sowohl abstr. = Gefangenhaltung jmds., als auch konkret = das Gefängnis, bes. im Plur., 1) eig., m. subj. Genet., custodiae hominis privati, Cic.: custodiae amicorum propinquorumque, Cic. – c. artissima, Mela: publica, Cic.: regia, Cic.: nimis soluta, Liv.: tutissima, Cic. u. Liv. – bes. oft c. libera, im Zshg. auch bl. custodia, die freie Überwachung, Haft, der freie, weite Arrest (griech. φυλακώ ελευθέρα, indem einem Staatsgefangenen ein bestimmtes Gebiet als Aufenthalt angewiesen wird, das er nicht überschreiten darf), Liv. u.a., im Plur. v. mehreren, Sall. – attinere alqm publicā custodiā, Tac.: asservari privati hominis custodiis, Cic.: alqm huic optimae atque tutissimae custodiae non audere committere, Cic.: alqm in custodiam condere, conicere, Liv.: dare alqm in custodiam, Cic., alqm alci in custodiam, Suet.: dare se in custodiam (freie H.), Cic.: in libera custodia Albae decedere (sterben), Vell.: alqm ex custodia dimittere, Liv.: Romanos in custodiam civitatium dividere, Liv.: oppidanorum turbam per finitimos populos in custodiam dividere, Liv.: multitudo in custodias divisa, Liv.: alqm Albam in custodiam (freie H.) ducere, Liv.: alqm e custodia educere, Cic.: elabi (entrinnen) custodiae, Tac. u. Flor.: emittere alqm e custodia et levare vinculis, Cic.: eripere alqm e custodia, Cic.: esse in custodia publica od. regia, Cic.: esse apud alqm in lignea custodia, Plaut.: habere alqm in custodia, Tac., seorsus in custodia, Liv.: habere ipsos per municipia in custodiis, Sall.: haberi in liberis custodiis (v. mehreren), Sall.: habere alqm in custodia, Tac. hist. 1, 58 u. habere alqm prope in custodiam, wie in Haft Befindliche behandeln, Liv.: includere in praedonum hostiumque custodias tantum numerum civium Romanorum, Cic.; vgl. alqm velut custodiae causā balneis includere, Liv.: tali modo custodiā liberari, Nep. (vgl. im Bilde alqm istis corporis custodiis liberare, Cic.): mittere alqm alci in custodiam, Liv.: mittere alqm cum obsidibus in custodiam Carseolos (nach K.), Liv.: necari in custodia, Caes.: perire a morbo in alcis custodia, Nep., u. perire morbo in eadem custodia, Suet.: praeesse custodiae (zB. is, qui custodiae praeerat, der Kerkermeister), Val. Max.: servare alqm liberā custodiā haud procul a castris, Liv.: tenere alqm vinculis et artissimā custodiā, Mela: teneri eādem custodiā, Nep.: teneri in custodiis (v. mehreren), Sall.: tradere alqm in custodiam, Cic. (u. so tr. alqm in cust. Rheginis [den Rh. = bei den Rh.]), Liv., od. Ephesi, Cic.: traditi incustoditi in custodiam omnes sunt, seorsum cives sociique, Liv.: tradere alqm custodiae, Suet.
2) meton., der Eingekerkerte, Verhaftete, der Arrestant, unus ex custodiarum agmine, Sen. ep. 77, 18: custodiarum series, Suet. – eadem catena et custodiam et militem copulat, Sen. ep. 5, 7. – custodias asservare per milites, Plin. ep.: seriem custodiarum od. custodias recognoscere, Suet.: quod ubique esset custodiae (alle Eingekerkerten, die sich irgendwo befanden), in Italiam deportari praeceperat, Suet. – / Alter Genet. custodias von den Gramm. (Charis. 107, 12. Serv. Verg. Aen. 11, 801) fälschlich angenommen bei Sall. hist. fr. 3, 35 (42), s. Dietsch u. Kritz z. St.
-
15 custodia
cūstōdia, ae, f. (custos), die Wache, Hut, I) im allg., die Wache, Bewachung, Überwachung (Kontrolle), die Hut, Obhut, der Schirm, die Beschirmung, die Bewahrung, die Aufsicht, Beaufsichtigung, die achtsame Fürsorge, auch die Sicherheitsmaßregel ( hingegen tutela = der Schutz, die schützende Aufsicht) 1) eig.: a) übh., m. subj. Genet., hospitum privatorum, Liv.: pastoris, Col.: canum, Cic.: materni corporis, Cic.: templi, Liv.: tenebrarum ac parietum custodiae, Cic. – m. obj. Genet., mei capitis, Cic.: corporis, Cic. (vgl. unten no. d): ignis (Vestae), Cic.: regis, Beschirmung des Königs = Schonung des Lebens des Königs, Iustin. 2, 6, 18: rei publicae, Cic.: sui, Achtsamkeit auf sich selbst, Cels.: conservandi sui, Cic.: urbis, Obhut, Verwaltung der Stadt (zB. vom Präfektus Urbi), Vell. (vgl. unten no. d): c. diligens, Curt.: dura matrum, Hor.: fida canum, Cic.: fida iustitiae (subj. Genet.), Cic.: una c. fidelis memoriae rerum gestarum, die einzige zuverlässige Art der Aufbewahrung, Liv.: intentior, Liv.: frugum et pecudum c. sollers, Verg.: summa rei publicae, Cic. – alqm diligenti od. intentiore custodiā asservare, Liv. u. Curt.: sacra fideli custodiā asservare (v. einem Orte), Liv.: committere alci custodiam pecuniae, Curt.: continere tabulas privatā custodiā, Cic.: decipere custodiam pastoris (v. Tieren), Col.: dimittere (aufgeben) custo-————diam mei capitis, provinciae, Cic.: facere salutis custodiam, Scrib.: non sine tacita custodia haberi, heimlich überwacht (kontrolliert) werden, Frontin.: regis filium non sub hospitum modo privatorum custodia, sed publicae etiam curae ac velut tutelae esse velle, Liv.: eloquentiam orbam (gleichs. verwaiste Jungfrau) domi tenere saeptam liberali custodiā, Cic.: omnibus custodiis (jeder Art von Kontrolle) subiectus, Cic.: fratris liberos ne materni quidem corporis custodia tegere potuit, Cic. – b) die Aufsicht des Knabenführers, c. paedagogorum, Quint. 1, 2, 25. – c) die Aufsicht, Wache des Frauenwächters, tristis c., Prop. 2, 6, 39: tristis c. servi, Ov. art. am. 3, 601. – d) die Wache, Bewachung des Wächters (Nachtwächters, milit. Postens), das Wachehalten, Wachestehen, Schildwachestehen, verb. excubiae et custodiae, Cic. – m. subj. Genet., c. militum, Suet.: custodiae classium, Caes. – m. obj. Genet., c. arcis, Liv.: corporis, Cic.: portae, Suet.: portus, Liv.: urbis, Liv. – custodiae maritimae, Caes.: custodiae nocturnae praefectus, Nachtwachtmeister, Apul. – custodiae od. suae custodiae causā (als Leibwache), zB. Gallos equites suae custodiae causa circum se habere, Caes.: u. petere turmam equitum Romanorum, Sall. – agere urbis custodiam, Liv.: agitare hic custodiam, Plaut.: committere custodiam corporis feris barbaris, Cic.: credere alci custodiam illam od. custodiam alcis,————Nep.: inde intentioris utrimque custodiae esse, Liv.: ponere navem ad custodiam, Caes.: ponere militem ad custodiam aditus, Liv.: polliceri excubias et custodias (Posten- u. Schildwachestehen), Cic.: praeesse custodiae portus, Liv.: remittere de custodiis maritimis, Caes.: saepire alqm custodiā militum, Suet.: neglegenter servare custodias, Liv.: tradere III cohortibus custodiam navium longarum, Caes. – haec a custodiis classium loca maxime vacabant, Caes.2) meton.: a) die Wache = die Wache stehenden Personen, der Wachtposten, die Schildwache, Leibwache, die Bedeckung, Besatzung, α) im Sing., in Prosa nur kollektiv, custodiam ex suis ac praesidium sex milia hominum unā reliquerunt, Caes. b. G. 2, 29, 4: pauci de custodia (Leibwache) Germani, Suet. Cal. 45, 1. – bei Dichtern v. einer Pers., cernis, custodia qualis vestibulo sedeat (v. der Tisiphone), Verg.: unicus anser erat, minimae custodia villae, Ov.: v. mehreren, abest custodia regis, Leibwache, Ov.: vigil Phrygios servat custodia muros, Ov. – β) im Plur. (oft verb. custodiae stationesque od. stationes custodiaeque, custodiae vigiliaeque od. ac vigiliae, praesidia custodiaeque), frequens custodiis locus, ein stark mit W. besetzter, Liv.: nocte dieque iuxta parata instructaque omnia custodiis ac vigiliis erant, Liv. – m. subj. Genet., custodiae hostium, Liv.: c. munitionum, Auct. b. Alex.: propter custodias Menapiorum (zB. clam————transire non posse), Caes. – custodiae artae, Liv.: horribiles, Cic.: c. laxatae, Liv. – custodiis circumsaepire alqm, Lact.: vinclis custodiisque circummoenitum esse, Plaut.: circumdare horribiles custodias, Cic.: deducere custodias munitionum, Auct. b. Alex.: defendere sua tecta custodiis vigiliisque, Cic.: disponere custodias diligentius, Caes., paulo incautius in muro, Caes., u. verb. praesidia custodiasque ad ripas Ligeris, Caes.: custodias in portis, vigilias vicatim exigere (aufbieten), Liv.: alias custodias fallere, Liv.: eo (dadurch) custodias hostium fallere, Liv.: intentissimas custodias fallere (v. Sklaven), Sen.: inclusus nostris custodiis exercitus (feindl. Heer), Vell.: coloniam munire praesidiis, custodiis, vigiliis, Cic.: ponere custodias circa portas, Liv.: saepire domum custodiis, Nep.: saepire domum et vias acribus custodiis, Tac.: custodias tollere, die Zollwachtposten, Mautposten aufheben, Cic. de prov. cons. 10. – b) der Standort der Wache, der Wachtposten, Posten, haec mea sedes est, haec vigilia (Wache), haec custodia (Posten), hoc praesidium stativum (Standlager), Cic.: in hac custodia et tamquam specula (Warte) collocati sumus, Cic. – familias maximas in portubus atque custodiis habere (Zollwacht –, Mautposten), Cic. de imp. Pomp. 16.3) übtr., die Bewahrung, Beobachtung, decoris, Quint.: suae religionis (seines Eides), Quint.: summa————pudoris, Sen.: diligentior ritus patrii, Vell.II) insbes., die Verwahrung, der Gewahrsam, die Haft, sowohl abstr. = Gefangenhaltung jmds., als auch konkret = das Gefängnis, bes. im Plur., 1) eig., m. subj. Genet., custodiae hominis privati, Cic.: custodiae amicorum propinquorumque, Cic. – c. artissima, Mela: publica, Cic.: regia, Cic.: nimis soluta, Liv.: tutissima, Cic. u. Liv. – bes. oft c. libera, im Zshg. auch bl. custodia, die freie Überwachung, Haft, der freie, weite Arrest (griech. φυλακώ ελευθέρα, indem einem Staatsgefangenen ein bestimmtes Gebiet als Aufenthalt angewiesen wird, das er nicht überschreiten darf), Liv. u.a., im Plur. v. mehreren, Sall. – attinere alqm publicā custodiā, Tac.: asservari privati hominis custodiis, Cic.: alqm huic optimae atque tutissimae custodiae non audere committere, Cic.: alqm in custodiam condere, conicere, Liv.: dare alqm in custodiam, Cic., alqm alci in custodiam, Suet.: dare se in custodiam (freie H.), Cic.: in libera custodia Albae decedere (sterben), Vell.: alqm ex custodia dimittere, Liv.: Romanos in custodiam civitatium dividere, Liv.: oppidanorum turbam per finitimos populos in custodiam dividere, Liv.: multitudo in custodias divisa, Liv.: alqm Albam in custodiam (freie H.) ducere, Liv.: alqm e custodia educere, Cic.: elabi (entrinnen) custodiae, Tac. u. Flor.: emittere alqm e custodia et levare vinculis, Cic.: eripere alqm e custo-————dia, Cic.: esse in custodia publica od. regia, Cic.: esse apud alqm in lignea custodia, Plaut.: habere alqm in custodia, Tac., seorsus in custodia, Liv.: habere ipsos per municipia in custodiis, Sall.: haberi in liberis custodiis (v. mehreren), Sall.: habere alqm in custodia, Tac. hist. 1, 58 u. habere alqm prope in custodiam, wie in Haft Befindliche behandeln, Liv.: includere in praedonum hostiumque custodias tantum numerum civium Romanorum, Cic.; vgl. alqm velut custodiae causā balneis includere, Liv.: tali modo custodiā liberari, Nep. (vgl. im Bilde alqm istis corporis custodiis liberare, Cic.): mittere alqm alci in custodiam, Liv.: mittere alqm cum obsidibus in custodiam Carseolos (nach K.), Liv.: necari in custodia, Caes.: perire a morbo in alcis custodia, Nep., u. perire morbo in eadem custodia, Suet.: praeesse custodiae (zB. is, qui custodiae praeerat, der Kerkermeister), Val. Max.: servare alqm liberā custodiā haud procul a castris, Liv.: tenere alqm vinculis et artissimā custodiā, Mela: teneri eādem custodiā, Nep.: teneri in custodiis (v. mehreren), Sall.: tradere alqm in custodiam, Cic. (u. so tr. alqm in cust. Rheginis [den Rh. = bei den Rh.]), Liv., od. Ephesi, Cic.: traditi incustoditi in custodiam omnes sunt, seorsum cives sociique, Liv.: tradere alqm custodiae, Suet.2) meton., der Eingekerkerte, Verhaftete, der Arrestant, unus ex custodiarum agmine, Sen. ep. 77, 18:————custodiarum series, Suet. – eadem catena et custodiam et militem copulat, Sen. ep. 5, 7. – custodias asservare per milites, Plin. ep.: seriem custodiarum od. custodias recognoscere, Suet.: quod ubique esset custodiae (alle Eingekerkerten, die sich irgendwo befanden), in Italiam deportari praeceperat, Suet. – ⇒ Alter Genet. custodias von den Gramm. (Charis. 107, 12. Serv. Verg. Aen. 11, 801) fälschlich angenommen bei Sall. hist. fr. 3, 35 (42), s. Dietsch u. Kritz z. St.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > custodia
-
16 da
prep stato in luogo atmoto da luogo frommoto a luogo totempo sinceviene da Roma he comes from Romesono da mio fratello I'm at my brother's (place)ero da loro I was at their placepasso da Firenze I'm going via Florencevado dal medico I'm going to the doctor'sda ieri since yesterdayda oggi in poi from now on, starting from todayda bambino as a childI'ho fatto da me I did it myselfqualcosa da mangiare something to eatfrancobollo da 1000 lire 1000 lire stampdai capelli grigi with grey hair* * *da prep.1 ( moto da luogo, origine, provenienza) from (anche fig.): da dove vieni?, where do you come from? (o where are you from?); l'aereo da Roma arriva alle 7.50, the plane from Rome arrives at 7.50; da che binario parte il treno per Parigi?, which platforms does the Paris train leave from?; vengo adesso dall'ospedale, I've just come from the hospital; sostammo a Roma e da lì proseguimmo per Napoli, we called at Rome and from there went on to Naples; si sono trasferiti da Milano a Firenze, they moved from Milan to Florence; la macchina veniva da destra, the car was coming from the right; ''Da dove provenivano gli spari?'' ''Dall'interno dell'edificio'', ''Where did the shots come from?'' ''From inside the building''; la porta si apriva dall'esterno, the door opened from the outside // fuori da, ( moto da luogo) out of; ( stato in luogo) outside: guardava ( fuori) dalla finestra, she was looking out of the window; tolse dalla tasca il portafoglio, he took his wallet out of his pocket; c'era una gran folla fuori dal teatro, there was a big crowd outside the theatre // Sant'Antonio da Padova, St. Anthony of Padua; Francesca da Rimini, Francesca of Rimini // da... a, from... to; la catena appenninica attraversa l'Italia da nord a sud, the Apennines cross Italy from north to south; contare da 1 a 100, to count from 1 to 100; dalla A alla Z, from A to Z2 ( distanza, separazione, distacco) from (anche fig.): da qui al mare c'è mezzora di macchina, it takes half an hour by car from here to the coast; Firenze dista da Roma circa 300 chilometri, Florence is about 300 kilometres from Rome; le Alpi separano l'Italia dalla Francia, the Alps separate Italy from France; vive separato dalla famiglia, he lives apart from his family; non riuscivano a staccarlo da sua madre, they were unable to get him away from his mother3 ( allontanamento, assenza) away (from): la prossima settimana sarò via da Milano per affari, next week I shall be away from Milan on business; era assente da scuola per malattia, she was away from school due to illness; non ama stare lontano da casa, he doesn't like being away from home; tenetevi lontano dai binari, keep away from the railtracks4 ( moto a luogo) to: porteremo i bambini dai nonni per Natale, we'll take the children to their grandparents' for Christmas; venite da noi a colazione?, will you come to us for lunch?; devo andare dal dentista alle 3, I have to go to the dentist's at 3 o'clock5 ( stato in luogo) at: dal macellaio, dal parrucchiere, at the butcher's, at the hairdresser's; è da sua madre in questo momento, she's at her mother's now; mi fermerò a dormire da un amico, I'm going to stay at a friend's house; abbiamo cenato da Mario, we had dinner at Mario's // si veste da Dior, she is dressed by Dior (o she wears Dior clothes) // da noi si usa così, we do it this way6 ( moto per luogo) through: se passi da Bergamo, vieni a trovarci, if you're passing through Bergamo, come and see us; non trovavo le chiavi e sono entrato dalla finestra, I could not find my keys so I got in through the window; l'acqua è filtrata dal tetto, water leaked through the roof; il pianoforte non passa dalla porta, the piano won't go through the door; entra aria dalle fessure, there's a draught coming in through the cracks7 ( agente, causa efficiente, con il verbo al passivo) by: la città fu completamente distrutta dal terremoto, the town was completely destroyed by the earthquake; essere colpito da virus, to be infected by a virus; 'Marcovaldo' è stato scritto da Calvino, 'Marcovaldo' was written by Calvino; il progetto sarà realizzato da architetti italiani, the plan will be carried out by Italian architects8 ( causa) for, with: tremare dal freddo, to shiver with cold; era pallido dalla paura, he was pale with fear; fare i salti dalla gioia, to jump for joy; non riusciva a tenere gli occhi aperti dal sonno, she couldn't keep her eyes open for tiredness9 ( durata nel tempo) for: vivo a Palermo da oltre un anno, I've been living in Palermo for over a year; ''Da quanto tempo studi il tedesco?'' ''Da sei mesi'', ''How long have you been studying German?'' ''For six months''; lo aspetto da due ore, I've been waiting for him for two hours; lo conosco da vent'anni, I've known him for twenty years; non piove da parecchi mesi, it hasn't rained for several months; Cara Lucia, scusa se non ti scrivo da tanto tempo..., Dear Lucy, sorry I haven't written for so long... // da secoli, da un'eternità, for ages10 ( decorrenza) since ( riferito al tempo passato); (as) from ( riferito al presente o al futuro): insegna dal 1980, he has been teaching since 1980; sono passati più di due secoli dalla Rivoluzione Francese, over two centuries have passed since the French Revolution; da prima della guerra, since before the war; da allora, since then; lavoro dalle otto di stamattina, I've been working since 8 o'clock this morning; non mangia da ieri, he hasn't eaten since yesterday; è da Natale che non abbiamo sue notizie, we haven't heard from him since Christmas; da quel giorno non ci siamo più visti, we haven't seen each other since that day; dall'ultima sua telefonata sono passati due mesi, it's two months since she last phoned; da quando è rimasto senza lavoro, non è più lui, he hasn't been the same since he lost his job; dal primo di luglio, il mio indirizzo sarà..., as from July 1st, my address will be...; da aprile a settembre..., from April to September...; qui le rose fioriscono da maggio a novembre, roses bloom here from May to November // da ieri, since yesterday // da oggi in poi, from today onwards // ( a partire) da domani, (as) from tomorrow // sin dalla sua infanzia, since (s)he was a child // a tre giorni dal suo arrivo, three days after his arrival // cieco dalla nascita, blind from birth11 ( modo) like: comportati da uomo, behave like a man; vivere da re, to live like a king; ti ho trattato da amico, I've treated you like a friend; ha agito da perfetto mascalzone, he behaved like a real scoundrel; da buon italiano, adora gli spaghetti, like a true Italian, he loves spaghetti // non è da te arrendersi al primo insuccesso, it's unlike you to give up so easily12 ( stato, condizione) as: da bambino, as a child; ti parlo da medico, I'm talking to you as a doctor; da giovane, as a young man; lasciamoci da buoni amici, let's part as friends // che cosa farai da grande?, what are you going to be, when you grow up?13 ( qualità, caratteristica, valore): un francobollo da 0,62 euro, a 62 euro cent stamp; una banconota da 5 euro, a five-euro note; un brillante da 100.000 euro, a 100,000-euro diamond; una lampadina da 40 watt, a 40-watt light bulb; una domanda da un milione di dollari, a million-dollar question; un palazzo dalla facciata neo-classica, a building with a neo-classical façade // è un uomo da poco, he isn't worth much // una faccia da schiaffi, a brazen face14 ( uso, determinazione, scopo): rete da pesca, fishing net; occhiali da sole, sunglasses; ferro da stiro, iron; spazzolino da denti, toothbrush; carta da macero, scrap paper; macchina da scrivere, typewriter ∙ Come si nota dagli esempi, nei significati 13 e 14 sono spesso usate forme aggettivali in luogo del compl. introdotto dalla prep. da16 ( per indicare trasformazione, mutamento) from: passare dallo stato liquido allo stato gassoso, to change from the liquid phase to the gaseous phase; da impiegato è diventato dirigente, from being an ordinary employee he has become a director; da piccola azienda sono diventati un complesso industriale a livello mondiale, from small beginnings they have become a worldwide organization; sfumature dal rosso all'arancio, shades from red to orange17 (con valore consecutivo, spesso in correlazione con così, tanto, talmente): non è tipo da arrendersi facilmente, he isn't the sort to give up easily; non sarai tanto sciocco da rifiutare una simile offerta!, you won't be so silly as to refuse such an offer, will you?; erano così assorti nel gioco da non accorgersi della nostra presenza, they were so wrapped up in their game that they didn't notice we were there18 ( secondo, in base a) by, from: l'ho riconosciuto dalla voce, I recognized him by his voice; da un'attenta analisi è risultato che..., from a careful analysis it turns out that...; da quello che si legge sui giornali..., from what you read in the newspapers...19 (seguito da un verbo all'inf., per esprimere fine, necessità o dovere) to (+ inf.): vorrei un bel libro da leggere, I'd like a good book to read; avete camere da affittare?, have you any rooms to let?; vuoi qualcosa da bere?, will you have something to drink?; non c'è un attimo da perdere, there isn't a moment to lose; hai molto da fare?, have you much to do?; era un rischio da correre, it was a risk we had to run // una commedia ( tutta) da ridere, a hilarious comedy.◆ FRASEOLOGIA: da parte, aside (o apart) // da capo → daccapo // da capo a piedi, from head to toe // dall'inizio alla fine, from start to finish // dal primo all'ultimo, from first to last // dall'inizio, from the beginning // da basso, downstairs // da dentro, from within // da fuori, from outside // da lontano, from afar // da vicino, from nearby // copia dal vero, real life copy // da solo, da sé, by oneself // chi fa da sé fa per tre, (prov.) if you want a job doing, do it yourself.* * *[da]1) (moto da luogo, origine, provenienza, distanza) fromviene, arriva da Taiwan — he's from Taiwan
dalla finestra si vede... — from the window, one can see...
2) (moto per luogo) throughper andare a Roma passo da Firenze — to get to Rome, I go via o by o through Florence
3) (stato in luogo) atda qcn. — (a casa di) at sb.'s (place)
dal dottore, dal barbiere — at the doctor's, barber's
"da Mario" — (su un'insegna) "Mario's"
5) (tempo) (inizio) sinceabito qui dal 1° maggio — I've been living here since 1 t May
6) (tempo) (durata) for7) da... a from... to8) (complemento d'agente, di causa efficiente, mezzo) by9) (causa) with, for10) (fine, scopo, utilizzo)11) (valore, misura)12) (qualità)un uomo dai capelli scuri, dagli occhi verdi — a dark-haired, green-eyed man, a man with dark hair, green eyes
13) (come) like; (nella funzione di, con il ruolo di) asnon è da lui — it's not like him o unlike him
14) (limitazione) indare da bere a qcn. — to give sb. a drink
* * *da/da/1 (moto da luogo, origine, provenienza, distanza) from; il treno da Roma the train from Rome; da dove vieni? where are you from? viene, arriva da Taiwan he's from Taiwan; dalla finestra si vede... from the window, one can see...; arrivare da destra to come from the right; non è lontano da qui it's not far from here; a due chilometri dal mare two kilometres from the seaside2 (moto per luogo) through; passare da Milano to pass through Milan; per andare a Roma passo da Firenze to get to Rome, I go via o by o through Florence; passare dalla finestra to pass through the window3 (stato in luogo) at; da qcn. (a casa di) at sb.'s (place); dal dottore, dal barbiere at the doctor's, barber's; "da Mario" (su un'insegna) "Mario's"5 (tempo) (inizio) since; da allora since then; sono qui da lunedì I've been here since Monday; abito qui dal 1° maggio I've been living here since 1st May; da quando siamo arrivati ever since we arrived6 (tempo) (durata) for; da due ore for two hours; studio inglese da due anni I've studied English for two years; non si vedevano da 6 anni they hadn't seen each other for 6 years7 da... a from... to; da destra a sinistra from right to left; da martedì a sabato from Tuesday to Saturday; lavorare dalle 9 alle 5 to work from 9 till o to 58 (complemento d'agente, di causa efficiente, mezzo) by; scritto da Poe written by Poe; rispettato da tutti respected by all; la riconosco dalla camminata I know her by her walk9 (causa) with, for; tremare dal freddo to shiver with cold; sbellicarsi dalle risa to scream with laughter; saltare dalla gioia to jump for joy11 (valore, misura) una banconota da dieci sterline a ten-pound note; una lampadina da 60 watt a 60-watt light bulb12 (qualità) un uomo dai capelli scuri, dagli occhi verdi a dark-haired, green-eyed man, a man with dark hair, green eyes13 (come) like; (nella funzione di, con il ruolo di) as; te lo dico da amico I'll tell you as a friend; travestirsi da pirata to dress up as a pirate; comportarsi da vigliacco to act like a coward; non è da lui it's not like him o unlike him; da bambino giocavo a calcio when I was a child I used to play football14 (limitazione) in; cieco da un occhio blind in one eye15 (davanti a verbo all'infinito) non ho più niente da dire I have nothing more to say; c'è ancora molto da fare a lot remains to be done; la casa è da affittare the house is to let; dare da bere a qcn. to give sb. a drink16 (con valore consecutivo) essere così ingenuo da fare to be foolish enough to do; saresti così gentile da fare would you be so kind as to do.\See also notes... (da.pdf) -
17 solutum
solvo, solvi, solutum, 3, v. a. ( perf. soluit, trisyll., Cat. 2, 13:I. A.soluisse,
Tib. 4, 5, 16) [for se-luo; cf. socors for se-cords], to loosen an object from any thing, to release or to loose, remove any thing which binds or restrains another.In a corporeal sense.1.Outwardly, to release.a.From fetters or custody, to free, set free, release; absol.:b.solvite istas,
i. e. from fetters, Plaut. Truc. 4, 3, 64:solvite istum,
id. Mil. 5, 32:numquam, nisi me orassis, solves,
id. Ep. 5, 2, 62:jube solvi (eum),
Ter. And. 5, 4, 52:ad palum adligati repente soluti sunt,
Cic. Verr. 2, 5, 5, § 11:ut vincti solvantur,
id. ib. 2, 5, 6, §12: qui in compedibus corporis semper fuerunt, etiam cum soluti sunt, tardius ingrediuntur,
id. Tusc. 1, 31, 75:ita nexi soluti (sunt),
Liv. 8, 28, 9:solvite me, pueri,
Verg. E. 6, 24:fore ut brevi solveretur,
Suet. Vesp. 5; id. Tib. 65; id. Vit. 12.—With abl.:canis solutus catena,
Phaedr. 3, 7, 20. — Transf., from the fetter of frost:solutis amnibus (i. e. frigoris vinculo),
Stat. Th. 5, 15:terrae quem (florem) ferunt solutae,
Hor. C. 1, 4, 10.—From reins, ties, bands, etc.: solve senescentem equum, from the rein, i. e. dismiss him from service, Hor. Ep. 1, 1, 8:c.solverat sol equos,
unhitched, Stat. Th. 3, 407: currum solvere (i. e. ab equis, poet. for equos a curru), Sen. Thyest. 794: solvere epistulam, i. e. from the string by which it was tied (= to open), Nep. Hann. 11, 3:et tibi sollicita solvitur illa (epistula) manu,
Ov. Tr. 5, 2, 2:et jacet in gremio charta soluta meo,
id. H. 11, 4:praecepit suis ne sarcinas solverent, aut onera deponerent,
Front. Strat. 1, 5, 3.—So of garments and sails, to unfurl, unfold: cum tunica soluta inambularet, Asin. ap. Cic. Fam. 10, 32, 3; Front. Strat. 4, 1, 26:soluta toga,
Quint. 11, 3, 147:vela solvere,
Verg. A. 4, 574.—From any fastening (mostly poet. and post-Aug. prose), to detach from; constr. absol., or with ab or de, and abl.:d.Caucasia solvet de rupe Promethei bracchia,
Prop. 2, 1, 69:fraxinus solvitur,
from the ground, Stat. Th. 9, 498:ceciditque soluta pinus,
id. ib. 9, 409; cf.:pinus radice soluta, deficit,
id. S. 5, 1, 152:solutis radicibus arbusta procumbunt,
Sen. Q. N. 3, 27, 5:accepi epistulam quam, ut scribis, ancora soluta de phaselo dedisti, i. e. a litore,
detached, Cic. Att. 1, 13, 1 B. and K. (al. sublata;but soluta is perh. an error of Cic. in the use of a technical term, v Orell. ad loc.).—In the same sense: solvere retinacula classis,
Ov. M. 15, 696; 8, 102:querno solvunt de stipite funem,
id. F. 4, 333:fune soluto Currit in immensum carina,
id. Am. 2, 11, 23:curvo solves viscera cultro (i. e. de corpore ferarum),
Sen. Hippol. 53.—Of rain disengaged from the clouds:imber caelesti nube solutus,
Ov. A. A. 2, 237: (Lunam) imperfecta vi solvere tantum umorem, disengage only the moisture, i. e. from the earth:cum solis radii absumant,
Plin. 2, 9, 6, § 45:solutum a latere pugionem,
detached from his side, Suet. Vit. 15.—Esp., of ships: navem solvere, to free a ship from the land, i. e. to set sail, weigh anchor, leave land, depart.(α).With acc. alone:(β).eisce confectis navem solvimus,
Plaut. Merc. 1, 1, 91:navim cupimus solvere,
id. Mil. 4, 7, 17:naves solvit,
Caes. B. G. 4, 36; 5, 8; id. B. C. 1, 28; 3, 14; 3, 26;3, 102: primis tenebris solvit navem,
Liv. 45, 6:postero die solvere naves (jussi),
id. 29, 25 fin.; Nep. Hann. 8, 2:classem solvere,
Liv. 45, 41; Prop. 3, 7 (4, 6), 23.—With ab and abl.:(γ).navis a terra solverunt,
Caes. B. C. 3, 101:quinto inde die quam ab Corintho solverit naves,
Liv. 31, 7 med.:solvunt a litore puppes,
Luc. 2, 649.—With ex and abl.:(δ).nam noctu hac soluta est navis nostra e portu Persico,
Plaut. Am. 1, 1, 259:interea e portu nostra navis solvitur,
id. Bacch. 2, 3, 54.—With abl.:(ε).complures mercatores Alexandria solvisse,
Cic. Off. 3, 12, 50:portu solventibus,
id. Mur. 2, 4.—Absol. (sc. navem or naves):(ζ).tertia fere vigilia solvit,
Caes. B. G. 4, 23:nos eo die cenati solvimus,
Cic. Fam. 16, 9, 2:altero die quam a Brundusio solvit,
Liv. 31, 14 init.:qui inde solverant,
Val. Max. 1, 7, 3:solvi mare languido,
Sen. Ep. 53, 1:fortasse etiam ventis minantibus solves,
id. Ben. 2, 35, 5:non eadem est his et illis causa solvendi,
making sea-voyages, id. Q. N. 5, 18, 16.—With navis, etc., as subj., to leave the land (sc. se a litore):(η).naves XVIII. ex superiore portu solverunt,
Caes. B. G. 4, 28; and by another change of construction: solvimus oram, we freed the shore, i.e. from the ship, Quint. 4, 2, 41; id. Ep. ad Tryph. 3.—Poet. usages:e.de litore puppis solvit iter,
clears the voyage, Stat. S. 5, 1, 243:nec tibi Tyrrhena solvatur funis harena,
Prop. 1, 8, 11 (cf.: retinacula solvere, c. supra).—Of secretions from the body ( poet. and in post-Aug. prose):2.tempore eo quo menstrua solvit,
Lucr. 6, 706:cruor solvitur,
Stat. Th. 9, 530:lacrimas solvere,
id. Achill. 2, 256:solutis lacrimis,
Claud. Ruf. 2, 258; so,partus solvere,
to bear, bring forth, be delivered of offspring, Ov. F. 3, 258; Stat. Th. 5, 461; Plin. 28, 3, 6, § 33; 32, 1, 1, § 6.—To loosen an object from that which holds it together, to break up, part, dissolve, disperse, divide, take apart, scatter.a.In gen.:b.omne colligatum solvi potest,
Cic. Fin. 11.—Of structures ( poet. and in post-Aug. prose):c.solvere naves et rursus conjungere,
Curt. 8, 10, 3:solvere quassatae parcite membra ratis,
Ov. Tr. 1, 2, 2:dubitavit an solveret pontem,
Curt. 4, 16, 8:solvere pontem,
Tac. A. 1, 69:si pons solutus sit,
Dig. 2, 11, 2, § 7:solutus pons tempestatibus,
Just. 2, 13, 9:currum (solis) solutum,
Manil. 1, 740.—Of woven stuff:d.solvens texta,
Prop. 2, 9, 6.—Of mountains:e.utrimque montes solvit (Hercules),
Sen. Herc. Fur. 237:tridente Neptunus montem solvit,
id. Agam. 553.—Of the neck:f.soluta cervix silicis impulsu,
broken, Sen. Troad. 1119.—Of a comet:g.momentum quo cometes solutus et in duas partes redactus est,
Sen. Q. N. 7, 16, 3.—Of the hair, to loosen, untie, let fall:h.solve capillos,
Ov. Am. 3, 9, 3:crinem,
id. A. A. 3, 784; id. M. 11, 682; 13, 584; Prop. 2, 15 (3, 7), 46:comas casside,
Ov. F. 3, 2; cf. id. ib. 4, 854.—Of the earth (so mostly P. a., q. v. infra;3.post-Aug.): ita in terrae corpore evenit ut partes ejus vetustate solvantur, solutae cadant,
Sen. Q. N. 6, 10, 2:ubi montis latus nova ventis solvit hiems,
Stat. Th. 7, 745. —To dissolve; pass., to be dissolved, changed, to pass over into ( poet. and postclass. for dissolvere, or transire in); constr. absol., or with in and acc.(α).Of a change into air or gas:(β).calor mobiliter solvens, differt primordia vini,
dissolving, parts the molecules of the wine, Lucr. 6, 235:nam materiai copia ferretur per inane soluta,
id. 1, 1018; so id. 1, 1103:ita fatus in aera rursus solvitur,
Stat. Th. 5, 285;nec in aera solvi Passa, recentem animam caelestibus intulit astris,
Ov. M. 15, 845.—Into a liquid, to melt:(γ).saepe terra in tabem solvitur,
Sen. Q. N. 3, 15, 7:terram quam diximus esse mutabilem et solvi in umorem,
id. ib. 3, 29, 4:nullum tellus se solvit in amnem,
Luc. 2, 408; ipsum in conubia terrae Aethera, cum pluviis rarescunt nubila, solvo, dissolve into the embrace of the earth, i. e. change into rain, Stat. S. 1, 2, 186:ex Aethiopiae jugis solutas nives ad Nilum decurrere,
Sen. Q. N. 4, 2, 17; so,nivem solvere,
id. ib. 4, 5, 2; Ov. Am. 3, 6, 93; Sen. Herc. Oet. 729:rigor auri solvitur aestu,
Lucr. 1, 493:ferrum calidi solvant camini,
Manil. 4, 250:cerae igne solutae,
Ov. A. A. 2, 47:Iris cum vino triduo non solvitur,
Plin. 21, 20, 83, § 142:(herba) quinto die solvitur,
id. 26, 14, 88, § 148.—Of putrefaction:(δ).(vitulo) per integram solvuntur viscera pellem,
Verg. G. 4, 302.—Of change in general:(ε).inque novas abiit massa soluta domos,
Ov. F. 1, 108:repentino crementur incendio, atque ex tanta varietate solvantur atque eant in unum omnia (sc. all the heavenly bodies),
Sen. Ben. 6, 22.—Of expansion by heat:(ζ). (η).(uva) cum modo frigoribus premitur, modo solvitur aestu,
Ov. A. A. 2, 317.—Solvi in, to pass into, become:4.in cacumine (herbae) capitula purpurea quae solvantur in lanugines,
Plin. 27, 8, 39, § 61.—Of a wave:donec in planitiem immotarum aquarum solvatur,
disappears in, Sen. Q. N. 1, 2, 2:postremi (equi) solvuntur in aequora pisces (= solvuntur in pisces),
Stat. Th. 2, 47: lumina in lacrimas solventur, stream with tears. —Hence, solvere, causative, to make pass over, to make vanish in: circulum in pulverem, in quo descriptus est, solvere, Sen. Ep. 74, 27: soluti agri, the boundaries of which are effaced, Sic. Fl. Cond. Agr. p. 3 Goes.—To consume, to destroy, dissolve:B.solvere orbes,
Manil. 1, 497:ni calor et ventus... interemant sensum diductaque solvant (i.e. sensum),
Lucr. 3, 287:(Cato) ferrei prope corporis animique, quem ne senectus quidem, quae solvit omnia, fregerit,
Liv. 39, 40, 11:si (cometae) sunt purus ignis... nec illos conversio mundi solvit,
Sen. Q. N. 7, 2, 2:(turbo) ab eo motu, qui universum trahit, solveretur,
id. ib. 7, 9, 4:tabes solvit corpora,
Luc. 6, 18; 7, 809:nec solum silvas, sed saxa ingentia solvit (ignis),
id. 3, 506:ne tegat functos humus, ne solvat ignis,
Sen. Thyest. 750.—So, vitam solvere, to extinguish life, esp. of gradual or easy death:solvas potius (vitam), quam abrumpas, dummodo, si alia solvendi ratio non erit, vel abrumpas,
Sen. Ep. 22, 3:hanc mihi solvite vitam,
Prop. 2, 9, 39.—Trop.1.To free, release, loose, emancipate, set free; constr. absol., with abl. or ab and abl.; rarely with gen.a.From the body, etc.:b.teque isto corpore solvo,
Verg. A. 4, 703:soluta corpore anima,
Quint. 5, 14, 13:qui solutas vinculis animas recipit,
Sen. Cons. 28, 8: si animus somno relaxatus solute (i. e. free from the shackles of the body) moveatur ac libere, Cic. Div. 2, 48, 100:vocem solvere,
to set free the voice, to speak, Stat. S. 3, 1; Sen. Thyest. 682; so, responsa solve (pregn. = utter and disclose), Sen. Oedip. 292:suspiria solvit,
Stat. Th. 11, 604:solvat turba jocos,
Sen. Med. 114:solutos Qui captat risus hominum (= quem juvat risus hominum solvere),
Hor. S. 1, 4, 83:Ausonii... versibus incomptis ludunt risuque soluto,
unrestrained, free, Verg. G. 2, 386.—Of members or parts of the body: linguam solvere, to unfetter the tongue (sc. vinculis oris), to give flow to words:c.linguam (Juno) ad jurgia solvit,
Ov. M. 3, 261:lingua devincta nec in motus varios soluta,
Sen. Ira, 1, 3, 7:ut quisque contemptissimus est, ita linguae solutissimae est,
id. Const. 11, 3:(fama) innumeras solvit in praeconia linguas,
Luc. 1, 472. —Solvere bracchia, poet., to unfetter the arms, i. e. to move them:magna difficili solventem bracchia motu,
Stat. Achill. 1, 604; cf.of the free motions of animals: columbae soluto volatu multum velociores,
unrestrained flight, Plin. 10, 36, 52, § 108.—From obligations and debts:d.solvit me debito,
Sen. Ben. 6, 4, 1:an nos debito solverit,
id. Ep. 81, 3:ut religione civitas solvatur,
Cic. Caecin. 34, 98; Liv. 7, 3, 9:te decem tauri... Me tener solvet vitulus (sc. religione),
Hor. C. 4, 2, 54.—So from a military oath:hoc si impetro, solvo vos jurejurando,
Just. 14, 4, 7.—Sacramento or militia solvere, to dismiss a soldier from service:sacramento solvi,
Tac. A. 16, 13:cum quis propter delictum sacramento solvitur,
Dig. 49, 16, 13:militia solvere,
Tac. A. 1, 44.— Munere (publico) solvere, to exempt from public duties:ut Ilienses publico munere solverentur,
Tac. A. 12, 58.—With obj. inf.:ut manere solveretur,
that he should be excused from the duty of remaining, Tac. A. 3, 29.—From guilt and sin, to acquit, absolve, cleanse (cf. absolvere, to acquit of crime):e.si ille huic (insidias fecerit), ut scelere solvamur,
be held guiltless, Cic. Mil. 12, 31:atque hunc ille summus vir scelere solutum periculo liberavit,
id. ib. 4, 9:sit capitis damno Roma soluta mei,
Ov. F. 6, 452:ipsum quoque Pelea Phoci Caede per Haemonias solvit Acastus aquas,
id. ib. 2, 40:Helenen ego crimine solvo,
id. A. A. 2, 371:quid crimine solvis Germanum?
Stat. Th. 11, 379:solutam caede Gradivus manum restituit armis,
Sen. Herc. Fur. 1342. —From feelings, etc.:f.quae eos qui quaesissent cura et negotio solverent,
Cic. Rep. 1, 18, 30:cum ego vos solvi curis ceteris,
Ter. Hec. 2, 1, 33:senatus cura belli solutus,
Plin. 22, 3, 4, § 7:pectus linquunt cura solutum,
Lucr. 2, 45:his terroribus ab Epicuro soluti et in libertatem vindicati,
Cic. N. D. 1, 20, 56:soluti metu,
Liv. 41, 14 init.; 27, 51:solvent formidine terras,
Verg. E. 4, 14:solve metu patriam,
Prop. 4 (5), 6, 41:metu belli Scythas solvit,
Just. 9, 2, 2; so id. 14, 2, 5:haec est Vita solutorum misera ambitione,
Hor. S. 1, 6, 129:soluti a cupiditatibus,
Cic. Agr. 1, 9, 27:his concitationibus quem vacuum, solutum, liberum videris,
id. Tusc. 5, 15, 43: et tu solve me dementia, [p. 1726] Hor. Epod. 17, 43:longo luctu,
Verg. A. 2, 26:tristem juventam solve (i. e. juventam tristitia),
Sen. Hippol. 450:solvite tantis animum monstris, solvite, superi,
id. Herc. Fur. 1063:Quis te solvere Thessalis Magus venenis poterit?
Hor. C. 1, 27, 21. — Poet.:solvit animis miracula (for animos miraculis),
the soul from superstition, Manil. 1, 103.—And of animals:rabie tigrim,
Manil. 5, 707.— Absol.:ut ad praecepta quae damus possit ire animus, solvendus est (i. e. perturbationibus),
Sen. Ep. 95, 38:calices, quem non fecere contracta in paupertate solutum?
i. e. from cares, Hor. Ep. 1, 5, 20:solvite animos,
Manil. 4, 12.—With in:vix haec in munera solvo animum,
i. e. free it from passions and so make it fit for these duties, Stat. S. 5, 3, 33.—From sleep, very rare:g.ego somno solutus sum,
awoke, Cic. Rep. 6, 26, 29 (cf.: somno solvi, to be overwhelmed by sleep, 2. b, g infra).—From labor, business, etc.:h.volucres videmus... solutas opere volitare,
Cic. Or. 2, 6, 23:solutus onere regio, regni bonis fruor,
Sen. Oedip. 685.— Poet.:Romulus excubias decrevit in otia solvi,
to be relieved from guard and enjoy leisure, Prop. 4 (5), 4, 79.—From rigidity, austerity, stiffness, etc., to relax, smooth, unbend, quiet, soothe ( poet. and in post-Aug. prose):k.frontem solvere disce,
Mart. 14, 183:saltem ora trucesque solve genas,
Stat. Th. 11, 373:solvit feros tunc ipse rictus,
Sen. Herc. Fur. 797.— Poet.:solvatur fronte senectus = frons senectute (i. e. rugis), solvatur,
be cleared, Hor. Epod. 13, 5:vultum risu solvit,
relieves, Val. Max. 4, 3, 5:risum judicis movendo, et illos tristes affectus solvit, et animum renovat,
Quint. 6, 3, 1; so,solvere judicem,
unbend, excite his laughter, id. 11, 3, 3:solvere qui (potui) Curios Fabriciosque graves (sc. risu),
Mart. 9, 28 (29), 4:ut tamen arctum Solveret hospitiis animum,
Hor. S. 2, 6, 83:cujus non contractum sollicitudine animum illius argutiae solvant?
Sen. Cons. Helv. 18, 5.— Transf., pregn.:solventur risu tabulae,
i. e. the austerity of the judge will be relaxed by laughter, and the complaint dismissed, Hor. S. 2, 1, 86.—Imitated:quia si aliquid omiserimus, cum risu quoque tota res solvitur,
Quint. 5, 10, 67.—From any cause of restraint.(α).To release from siege:(β).Bassanitas obsidione solvere,
Liv. 44, 30:patriam obsidione solvere,
Val. Max. 3, 2, 2. —From moral restraints:l.hic palam cupiditates suas solvit,
gave vent to, Curt. 6, 6, 1; v. also P. a., B. 7. infra.—From laws and rules: legibus solvere.(α).To exempt from laws, i. e. by privilege:(β).Vopiscus, qui ex aedilitate consulatum petit, solvatur legibus,
Cic. Phil. 11, 5, 11:cur M. Brutus legibus est solutus, si, etc.,
id. ib. 2, 13, 31:ut interea magistratus reliquos, legibus omnibus soluti, petere possetis,
id. Agr. 2, 36, 99:Lurco, tribunus plebis, solutus est (et lege Aelia et Furia),
id. Att. 1, 16, 13:solvatne legibus Scipionem,
Auct. Her. 3, 2, 2:petente Flacco ut legibus solverentur,
Liv. 31, 50, 8:Scipio legibus solutus est,
id. Epit. 56:Licet enim, inquiunt, legibus soluti sumus, attamen legibus vivimus,
Just. Inst. 2, 17, 8; cf.:ut munere vigintiviratus solveretur,
Tac. A. 3, 29.— Transf., of the laws of nature, etc.:(aestus) illo tempore, solutus legibus, sine modo fertur,
Sen. Q. N. 3, 28, 6:solus (sapiens) generis humani legibus solvitur,
id. Brev. Vit. 15, 5:nec leti lege solutas,
Lucr. 3, 687:nec solvo Rutulos (i. e. legibus fati),
Verg. A. 10, 111.— With gen. (cf. libero), perh. only in phrase testamenti solvere, to release from a testamentary disposition:et is per aes et libram heredes testamenti solveret,
Cic. Leg. 2, 20, 51; 2, 21, 53 (less prop. testamenti is taken as attribute of heredes); cf. Gai. Inst. 3, 175, and Hor. C. 3, 17, 16, P. a., B. 5. fin. infra.—Legibus solutus, not subject to, released from:2. (α).reus Postumus est ea lege... solutus ac liber,
i. e. the law does not apply to him, Cic. Rab. Post. 5, 12:soluti (lege Julia) huc convenistis, ne constricti discedatis cavete,
id. ib. 7, 18.—Of other laws:solutus Legibus insanis,
Hor. S. 2, 6, 68:quae sedes expectent animam solutam legibus servitutis humanae,
Sen. Ep. 65, 20.— Transf., of things: soluta legibus scelera sunt, unrestrained by the laws, i. e. crimes are committed with impunity, Sen. Ben. 7, 27, 1.— Of the laws of versification: numerisque fertur Lege solutis, referring to dithyrambic measures, Hor. C. 4, 2, 12 (cf. P. a., B. 11. infra).—Of troops, ranks, etc.:(β).ubi ordines procursando solvissent,
Liv. 42, 65, 8:incomposito agmine, solutis ordinibus,
Curt. 8, 1, 5; so id. 8, 4, 6:agmina Diductis solvere choris,
Verg. A. 5, 581:solvit maniplos,
Juv. 8, 154:solvuntur laudata cohors,
Stat. Achill. 2, 167.—Hence, to separate armies engaged in battle:commissas acies ego possum solvere,
Prop. 4 (5), 4, 59.—Of banquets, assemblies, etc.:(γ).convivio soluto,
Liv. 40, 14 fin.:convivium solvit,
Curt. 8, 5, 24; 8, 6, 16:Quid cessas convivia solvere?
Ov. F. 6, 675:coetuque soluto Discedunt,
id. M. 13, 898.—Hence, urbem (Capuam) solutam ac debilitatam reliquerunt, disfranchised, Cic. Agr. 2, 33, 91.—Of the words in discourse, orationem or versum solvere, to break up a sentence or verse:3.(discant) versus primo solvere, mox mutatis verbis interpretari,
Quint. 1, 9, 2:quod cuique visum erit vehementer, dulciter, speciose dictum, solvat ac turbet,
id. 9, 4, 14:ut partes orationis sibi soluto versu desideret et pedum proprietates,
id. 1, 8, 13:non, ut si solvas Postquam discordia tetra, etc., invenias etiam disjecti membra poetae,
Hor. S. 1, 4, 60.—Implying a change for the worse.a.To relax, make effeminate, weaken, by ease, luxury, dissipation, etc. (post-Aug.):b.Hannibalem hiberna solverunt,
Sen. Ep. 51, 5:usque eo nimio delicati animi languore solvuntur,
Sen. Brev. Vit. 12, 6:infantiam statim deliciis solvimus,
Quint. 1, 2, 6:solutus luxu,
id. 3, 8, 28; so Tac. A. 11, 31.—With in and acc.:soluti in luxum,
Tac. H. 2, 99:in lasciviam,
id. ib. 3, 38.— Transf.: versum solvere, to deprive a verse of its proper rhythm:si quinque continuos dactylos confundas solveris versum,
Quint. 9, 4, 49.—To make torpid by removing sensation.(α).To relax, benumb the limbs or body;(β).as by narcotics, terror, sickness, exhaustion: multaque praeterea languentia membra per artus solvunt,
Lucr. 6, 798:ima Solvuntur latera,
Verg. G. 3, 523:solvi debilitate corporis,
paralyzed, Val. Max. 1, 7, 4:ut soluto labitur moriens gradu,
Sen. Hippol. 368.—In mal. part., Hor. Epod. 12, 8; cf. Verg. G. 3, 523.— Poet.:illum aget, penna metuente solvi, Fama superstes,
Hor. C. 2, 2, 7.—Of the mind:segnitia (oratoris) solvit animos,
wearies, Quint. 11, 3, 52:mentes solvere,
to make insane, Plin. 25, 3, 7, § 25.—By frost ( poet.):(γ).solvuntur illi frigore membra,
Verg. A. 12, 951; 1, 92.—By sleep ( poet. for sopio):(δ).homines volucresque ferasque Solverat alta quies,
Ov. M. 7, 186:corpora somnus Solverat,
id. ib. 10, 369:molli languore solutus,
id. ib. 11, 648;11, 612: altoque sopore solutum,
id. ib. 8, 817:somno vinoque solutos,
id. F. 2, 333; Verg. A. 9, 236:ut membra solvit sopor,
id. ib. 12, 867:non solvit pectora somnus,
Sen. Agam. 76.—With in:solvitur in somnos,
Verg. A. 4, 530.— Transf., of the sea:aequor longa ventorum pace solutum,
lulled to sleep, Stat. Th. 3, 255.—By death: solvi, to die ( poet. and in post-Aug. prose):4.ipse deus, simulatque volam, me solvet,
Hor. Ep. 1, 16, 78:corporibus quae senectus solvit,
Curt. 89, 32 (cf. A. 4. supra):(corpus) quam nullo negotio solvitur,
Sen. Q. N. 3, 27, 2:alius inter cenandum solutus est,
id. Ep. 66, 43:ubicumque arietaveris, solveris,
id. Cons. Marc. 11, 3:me fata maturo exitu facilique solvant,
Sen. Troad. 605:solvi inedia,
Petr. 111:sic morte quasi somno soluta est,
Flor. 2, 21, 11.—Hence,Of logical dissolution, to refute:b.non tradit Epicurus quomodo captiosa solvantur,
how fallacies are refuted, Cic. Fin. 1, 7, 22:argumentum solvere,
Quint. 2, 17, 34:solutum scies quod nobis opponitur,
Sen. Const. 12, 3.—To disperse, dispel, as of a cloud:II. A.deorum beneficia tempestiva ingentes minas interventu suo solventia,
Sen. Ben. 4, 4, 2.In a corporeal sense.1.In gen., to loose (weaker than rumpo;2.post-Aug.): effringere quam aperire, rumpere quam solvere putant robustius,
Quint. 2, 12, 1:qua convulsa tota operis colligatio solveretur,
Val. Max. 8, 14, 6:supera compage soluta,
Stat. Th. 8, 31.—To remove a fetter, bridle, etc.:3.nullo solvente catenas,
Ov. M. 3, 700: vincla jugis boum, Tib. 2, 1, 7:solvere frenum,
Phaedr. 1, 2, 3:loris solutis,
Ov. A. A. 1, 41.— Transf., of prisons:qui, solutis ergastulis, exercitus numerum implevit,
Liv. Ep. 56; Brut. ap. Cic. Fam. 11, 10, 13; 11, 13, 2.—Of frost:gelu solvitur,
it thaws, Tac. H. 1, 79:solvitur acris hiems,
Hor. C. 1, 4, 1.—Of clouds:facit igitur ventum resoluta nubes, quae plurimis modis solvitur,
Sen. Q. N. 5, 12, 5; 5, 12, 1.—Of the grasp of hands, fingers, etc.:Aeacides a corpore bracchia solvit,
looses his hold, Ov. M. 11, 246:indigno non solvit bracchia collo,
Stat. Th. 5, 217:digitis solutis abjecit jaculum,
id. ib. 8, 585.—To untie a string, cord, necklace, etc., slacken or unlock an enclosure, open a box, trunk, etc.:B.solve vidulum ergo,
Plaut. Rud. 4, 4, 98:eam solve cistulam,
id. Am. 2, 2, 151:solve zonam,
untie, id. Truc. 5, 62:solvisse jugalem ceston fertur,
Stat. Th. 5, 62:animai nodos a corpore solvit,
Lucr. 2, 950:nihil interest quomodo (nodi) solvantur,
Curt. 3, 1, 18:quid boni est, nodos operose solvere, quos ipse ut solveres feceris?
Sen. Ben. 5, 12, 2:solvere nodum,
Stat. Th. 11, 646:laqueum quem nec solvere possis, nec abrumpere,
Sen. Tranq. 10, 1:vix solvi duros a pectore nexus,
Ov. M. 9, 58:fasciam solve,
Sen. Ep. 80, 10:solutis fasciis,
Curt. 7, 6, 5:solvi fasciculum,
Cic. Att. 11, 9, 2:crinales vittas,
Verg. A. 7, 403:Parmenion vinculum epistulae solvens,
Curt. 7, 2, 25:equum empturus solvi jubes stratum,
Sen. Ep. 80, 9:redimicula solvite collo,
Ov. F. 4, 135:corollas de fronte,
Prop. 1, 3, 21:solvere portas,
Stat. Th. 3, 492:munimina valli,
id. ib. 12, 10:ille pharetram Solvit,
Ov. M. 5, 380.— Transf., of the veins as enclosures of the blood:solutis ac patefactis venis,
Sen. Q. N. 3, 15, 5:venam cultello solvere,
Col. 6, 14; cf.also: lychnis alvum solvit,
looses the bowels, Plin. 21, 26, 98, § 171; 21, 20, 83, § 140; Suet. Vesp. 24; Tac. A. 12, 67:ventrem,
Plin. 20, 8, 30, § 74.— Absol. (sc. alvum), Mart. 13, 29:stomachus solutus = venter solutus,
loose bowels, Petr. 117; Scrib. Comp. 92.—Trop., to slacken or remove a bond.1.Solvere aliquid (aliquod vinculum; cf. I. B. 1. supra).a.Of the mouth, etc., to open:b.talibus ora solvit verbis,
Ov. M. 15, 74; so id. ib. 1, 181; Tib. 4, 5, 14:ternis ululatibus ora Solvit,
Ov. M. 7, 191; 9, 427; id. Tr. 3, 11, 20; Stat. Achill. 1, 525:vix ora solvi patitur etiamnum timor,
Sen. Herc. Oet. 725; so,os promptius ac solutius,
Val. Max. 8, 7, ext. 1.— Transf., of an abyss:hic ora solvit Ditis invisi domus,
Sen. Herc. Fur. 664.—To remove, cancel; to destroy the force of a legal or moral obligation by expiration, death, etc.:c.si mors alterutrius interveniat, solvitur mandatum,
Gai. Inst. 3, 160:cum aliquis renunciaverit societati, societas solvitur,
id. ib. 3, 151; so id. ib. 3, 152:morte solvetur compromissum,
Dig. 4, 8, 27:soluto matrimonio,
ib. 24, 3, 2:solutum conjugium,
Juv. 9, 79:qui... conjugalia solvit,
Sen. Med. 144:nec conjugiale solutum Foedus in alitibus,
Ov. M. 11, 743:(sapiens) invitus beneficium per compensationem injuriae solvet,
cancel the obligation of a favor by the set-off of a wrong, Sen. Ep. 81, 17.—To efface guilt or wrong:d.magnis injuria poenis Solvitur,
Ov. F. 5, 304:solve nefas, dixit: solvit et ille nefas,
id. ib. 2, 44:culpa soluta mea est,
id. Tr. 4, 4, 10:neque tu verbis solves unquam quod mi re male feceris (i. e. injuriam),
Ter. Ad. 2, 1, 10.—Poenam solvere, to suffer punishment, i. e. to cancel the obligation of suffering, etc. (cf. 3. infra;e.less freq. than poenam persolvere, exsolvere): serae, sed justae tamen et debitae poenae solutae sunt,
Cic. Mil. 31, 85:capite poenas solvit,
Sall. J. 69, 4:meritas poenas solventem,
Curt. 6, 3, 14:poenarum solvendi tempus,
Lucr. 5, 1224:nunc solvo poenas,
Sen. Phoen. 172:hac manu poenas tibi solvam,
id. Hippol. 1177.—To remove, relieve, soothe affections, passions, etc.:f.atque animi curas e pectore solvat,
Lucr. 4, 908:curam metumque juvat Dulci Lyaeo solvere,
Hor. Epod. 9, 38:patrimonii cura solvatur,
Sen. Q. N. 3, praef. §2: Pyrrhus impetus sui terrore soluto,
Val. Max. 4, 3, 14:solvite corde metum,
Verg. A. 1, 562; so id. ib. 9, 90:solve metus animo,
Stat. Th. 2, 356:solvi pericula et metus narrant,
Plin. 11, 37, 52, § 140: neque adhuc Stheneleius iras Solverat Eurystheus, [p. 1727] Ov. M. 9, 274:hoc uno solvitur ira modo,
id. A. A. 2, 460:solvitque pudorem,
Verg. A. 4, 55.—Of sleep:g.quasi clamore solutus Sit sopor,
Ov. M. 3, 6, 30:nec verba, nec herbae audebunt longae somnum tibi solvere Lethes,
Luc. 6, 768; cf.:lassitudinem solvere,
Plin. 37, 10, 54, § 143. —Of any checks and barriers to motion, to remove.(α).To raise a siege:(β).solutam cernebat obsidionem,
Liv. 36, 10, 14:soluta obsidione,
id. 36, 31, 7:ad Locrorum solvendam obsidionem,
id. 27, 28, 17; cf. id. 37, 7, 7; 38, 5, 6; 42, 56 init.; 44, 13, 7; Curt. 4, 4, 1; Tac. A. 4, 24; 4, 73; Just. 9, 2, 10.—Of passions, etc., to remove restraint:(γ).cujus si talis animus est, solvamus nos ejus vincula, et claustra (i. e. irae) refringamus,
Liv. 36, 7, 13.—To overthrow, subvert a higher authority, etc.:h.quos (milites), soluto imperio, licentia corruperat,
Sall. J. 39, 5:imperia solvit qui tacet, jussus loqui,
Sen. Oedip. 525:sonipedes imperia solvunt,
id. Hippol. 1084; cf.:sanctitas fori ludis solvitur,
Quint. 11, 3, 58.—Of laws and customs, to abolish, violate:2.solvendarum legum id principium esse censebant (post-Aug. for dissolvendarum),
Curt. 10, 2, 5:solutae a se legis monitus,
Val. Max. 6, 5, ext. 4:cum plus quam ducentorum annorum morem solveremus,
Liv. 8, 4, 7:(Tarquinius) morem de omnibus senatum consulendi solvit,
id. 1, 49, 7:oportebat istum morem solvi,
Curt. 8, 8, 18.—Esp. with acc. of the bond, etc. (taking the place of the constr. I. B. 1. 2. 3. supra, when the abl. of separation is not admissible).a.To subvert discipline:b.disciplinam militarem solvisti,
Liv. 8, 7, 16:luxuria solutam disciplinam militarem esse,
id. 40, 1, 4:quod cum, ne disciplina solveretur, fecisset,
Front. Strat. 2, 12, 2.—Of strength, energy, attention, etc., to loosen, impair, weaken, scatter, disperse:c.nobilitas factione magis pollebat, plebis vis soluta atque dispersa,
Sall. J. 41, 6:patrios nervos externarum deliciarum contagione solvi et hebetari noluerunt,
Val. Max. 2, 6, 1:vires solvere,
Quint. 9, 4, 7:vis illa dicendi solvitur, et frigescit affectus,
Quint. 11, 3, 133.—Of affection, etc., to sever, dissolve, destroy:d.segnes nodum (amicitiae) solvere Gratiae,
Hor. C. 3, 21, 22;similarly: solvit (ille deus) amicos,
Prop. 2, 34 (3, 32), 5; so id. 2, 15 (3, 7), 26:hoc firmos solvit amores,
Ov. A. A. 2, 385:amores cantibus et herbis solvere,
Tib. 1, 2, 60.—Of sickness and hunger, to end, remove:e.vitex dicitur febres solvere,
Plin. 24, 9, 38, § 60:solvit jejunia granis,
Ov. F. 4, 607:quoniam jejunia virgo Solverat,
id. M. 5, 535; cf. Luc. 3, 282; so,famem,
Sen. Thyest. 64.—To delay:f.hi classis moras hac morte solvi rentur,
Sen. Troad. 1131.—Of darkness, to dispel:g.lux solverat umbras,
Stat. Th. 10, 390.—Of war, strife, etc., to compose, settle:h.aut solve bellum, mater, aut prima excipe,
Sen. Phoen. 406:electus formae certamina solvere pastor,
Stat. Achill. 2, 337:jurgia solvere,
Manil. 3, 115:contradictiones solvere,
Quint. 7, 1, 38.—Of difficulties, riddles, questions, ambiguities, etc., to solve, explain, remove:3.quia quaestionem solvere non posset,
Val. Max. 9, 12, ext. 3:aenigmata,
Quint. 8, 6, 53:omnes solvere posse quaestiones,
Suet. Gram. 11:haec ipsa, quae volvuntur ab illis, solvere malim et expandere,
Sen. Ep. 82, 20; id. Q. N. 7, 14, 1:unum tantum hoc solvendum est,
that one question, id. ib. 1, 7, 3:puta nunc me istuc non posse solvere,
id. Ep. 48, 6:carmina non intellecta Solverat,
Ov. M. 7, 760:triste carmen alitis solvi ferae,
Sen. Oedip. 102:nodos juris,
Juv. 8, 50:proponere aliquid quod solvat quaestionem,
Quint. 5, 10, 96:plurimas quaestiones illis probationibus solvi solere,
id. 1, 10, 49:quo solvitur quaestio supra tractata,
id. 3, 7, 3:ambiguitatem or amphiboliam,
id. 7, 2, 49; 7, 9, 10.—In partic., of obligations, to fulfil.a.To pay.(α).Originally, rem solvere, to free one's property and person (rem familiarem) from debts (solutio per aes et libram), according to the ancient formula:(β).quod ego tibi tot millibus condemnatus sum, me eo nomine... a te solvo liberoque hoc aere aeneaque libra,
Gai. Inst. 3, 174 Huschke; cf.:inde rem creditori palam populo solvit (i. e. per aes et libram),
Liv. 6, 14, 5:quas res dari, fieri, solvi oportuit,
id. 1, 32, 11. —Hence, rem solvere, to pay; often with dat. of person:pro vectura rem solvit?
paid the freight, Plaut. As. 2, 4, 27:ubi nugivendis res soluta'st omnibus,
id. Aul. 3, 5, 51:tibi res soluta est recte,
id. Curc. 4, 3, 21:ego quidem pro istac rem solvo ab tarpessita meo,
id. ib. 5, 2, 20:rem solvo omnibus quibus dehibeo,
id. ib. 5, 3, 45:dum te strenuas, res erit soluta,
id. Ps. 2, 2, 35:res soluta'st, Gripe, ego habeo,
id. Rud. 5, 3, 57.— Trop.: saepe edunt (aves);semel si captae sunt, rem solvont aucupi,
they repay him, pay for his expenses, Plaut. As. 1, 3, 66.—And to pay by other things than money:si tergo res solvonda'st,
by a whipping, Plaut. As. 2, 2, 54:habent hunc morem ut pugnis rem solvant si quis poscat clarius,
id. Curc. 3, 9:tibi quidem copia'st, dum lingua vivet, qui rem solvas omnibus,
id. Rud. 2, 6, 74.—Hence,Absol. (sc. rem), to pay; with or without dat. of person:(γ).cujus bona, quod populo non solvebat, publice venierunt,
Cic. Fl. 18, 43:ei cum solveret, sumpsit a C. M. Fufiis,
id. ib. 20, 46:misimus qui pro vectura solveret,
id. Att. 1, 3, 2:qui nimis cito cupit solvere, invitus debet,
Sen. Ben. 4, 40, 5:ut creditori solvat,
Dig. 30, 1, 49, § 7.— Pass. impers.:si dare vis mihi, Magis solutum erit quam ipsi dederis,
it will be a more valid payment, Plaut. Ps. 2, 2, 46:numquam vehementius actum est quam me consule, ne solveretur,
to stop payments, Cic. Off. 2, 24, 84:fraudandi spe sublata solvendi necessitas consecuta est,
id. ib. 2, 24, 84:cum eo ipso quod necesse erat solvi, facultas solvendi impediretur,
Liv. 6, 34, 1.—Cf. in the two senses, to free from debt, and to pay, in the same sentence:non succurrere vis illi, sed solvere. Qui sic properat, ipse solvi vult, non solvere,
Sen. Ben. 6, 27, 1.—With acc. of the debt, to discharge, to pay:(δ).postquam Fundanio debitum solutum esset,
Cic. Q. Fr. 1, 2, 3, § 10:hoc quod debeo peto a te ut... solutum relinquas,
settled, id. Att. 16, 6, 3:solverat Castricio pecuniam jam diu debitam,
id. Fl. 23, 54:ex qua (pensione) major pars est ei soluta,
id. Att. 16, 2, 1:solvi aes alienum Pompejus ex suo fisco jussit,
Val. Max. 6, 2, 11:aes alienum solvere,
Sen. Ep. 36, 5:quae jactatio est, solvisse quod debebas?
id. Ben. 4, 17, 1; so,debitum solvere,
id. ib. 6, 30, 2:ne pecunias creditas solverent,
Cic. Pis. 35, 86:ut creditae pecuniae solvantur,
Caes. B. C. 3, 20; 3, 1:ex thensauris Gallicis creditum solvi posse,
Liv. 6, 15, 5:ita bona veneant ut solidum suum cuique solvatur,
Cic. Rab. Post. 17, 46.—And of moral debts:cum patriae quod debes solveris,
Cic. Marcell. 9, 27:debet vero, solvitque praeclare,
id. Phil. 13, 11, 25:aliter beneficium, aliter creditum solvitur,
Sen. Ben. 2, 34, 1:qui grate beneficium accipit, primam ejus pensionem solvit,
id. ib. 2, 22 fin. —By a confusion of construction, solvere pecuniam, etc., to pay money, etc. (for pecunia rem or debitum solvere); constr. with dat. or absol.:(ε).emi: pecuniam solvi,
Cic. Verr. 2, 4, 20, § 43:pro frumento nihil solvit,
id. ib. 2, 3, 72, §169: legatis pecuniam pro frumento solvit,
Liv. 44, 16:hanc pecuniam cum solvere in praesenti non posset,
Nep. Milt. 7, 6:nisi pecuniam solvisset,
id. Cim. 1, 1:condiciones pacis dictae ut decem millia talentum argenti... solverent,
Liv. 30, 37 med.:pro quo (frumento) pretium solveret populus Romanus,
id. 36, 3, 1:pretium servorum ex aerario solutum est dominis,
id. 32, 26, 14:pretium pro libris domino esse solvendum,
id. 40, 39 fin.:meritam mercedem,
id. 8, 22, 3; so id. 8, 11, 4: sorte creditum solvere, by paying the principal (i. e. without interest), id. 6, 36, 12:quae praemia senatus militibus ante constituit, ea solvantur,
Cic. Phil. 14, 14, 38:stipendium,
Liv. 28, 32, 1:dotem mulieri,
Dig. 24, 3, 2:litem aestimatam,
the amount of a fine, Nep. Cim. 5, 18 fin.:arbitria funeris,
the expenses of the funeral, Cic. Red. Sen. 7, 18:solvere dodrantem,
to pay seventy-five per cent., Mart. 8, 9, 1:dona puer solvit,
paid the promised gifts, Ov. M. 9, 794; so,munera,
id. ib. 11, 104.— Transf., of the dedication of a book, in return for favors:et exspectabo ea (munera) quae polliceris, et erunt mihi pergrata si solveris... Non solvam nisi prius a te cavero, etc.,
Cic. Brut. 4, 17 sq. —Of the delivery of slaves:si quis duos homines promise rit et Stichum solverit,
Dig. 46, 3, 67; 46, 3, 38, § 3.— Transf., poet.: dolorem solvisti, you have paid your grief, i. e. have duly mourned, Stat. S. 2, 6, 98.— Pass. with personal subject:si (actor) solutus fuisset,
Dig. 12, 1, 31 (cf.: solvere militem, b supra). —Esp., in certain phrases, to pay:b.aliquid praesens solvere,
to pay in cash, Cic. Att. 16, 2, 1; so,aliquid de praesentibus solvere,
Sen. Ep. 97, 16:solvere grates (= referre gratiam muneribus): Sulla solvit grates Dianae,
Vell. 2, 25:quas solvere grates sufficiam?
Stat. S. 4, 2, 7: cum homo avarus, ut ea (beneficia) solveret sibi imperare non posset, etc., Cael. ap. Cic. Fam. 8, 12, 1; cf.: non dicimus reposuit beneficium aut solvit;nullum nobis placuit quod aeri alieno convenit verbum,
Sen. Ep. 81, 9; but v. id. Ben. 2, 18, 5: in debitum solvere, to make a partial payment:unum haec epistula in debitum solvet,
id. Ep. 7, 10: aliquid solvere ab aliquo (de aliqua re), to pay out of funds supplied by any one ( out of any fund):Quintus laborat ut tibi quod debet ab Egnatio solvat,
Cic. Att. 7, 18, 4:homines dicere, se a me solvere,
id. ib. 5, 21, 11:(summa) erat solvenda de meo,
Plin. Ep. 2, 4, 2:operas solvere alicui,
to work for somebody, Dig. 40, 7, 39: solvo operam Dianae, I work for Diana, i. e. offer a sacrifice to her, Afran. ap. Non. 12, 21: judicatum solvere, to pay the amount adjudged by the court, for which security (satisdatio) was required:stipulatio quae appellatur judicatum solvi,
Gai. Inst. 4, 90:iste postulat ut procurator judicatum solvi satisdaret,
Cic. Quint. 7, 29; so Dig. 3, 2, 28; 3, 3, 15; 2, 8, 8;2, 8, 14 et saep.: auctio solvendis nummis,
a cash auction, Mart. 14, 35.— Gerund.: solvendo esse, to be solvent; jurid. t. t., to be able to pay, i. e. one's debts; cf.in full: nec tamen solvendo aeri alieno respublica esset,
Liv. 31, 13:nemo dubitat solvendo esse eum qui defenditur,
Dig. 50, 17, 105:qui modo solvendo sint,
Gai. Inst. 1, 3, 121:si solvendo sint,
Paul. Sent. 1, 20, 1:nec interest, solvendo sit, necne,
Dig. 30, 1, 49, § 5; so ib. 46, 1, 10; 46, 1, 27, § 2; 46, 1, 51, §§ 1 and 4; 46, 1, 52, § 1; 46, 1, 28; 50, 17, 198 et saep.: non solvendo esse, to be insolvent:solvendo non erat,
Cic. Att. 13, 10, 3:cum solvendo civitates non essent,
id. Fam. 3, 8, 2:tu nec solvendo eras, nec, etc.,
id. Phil. 2, 2, 4:ne videatur non fuisse solvendo,
id. Off. 2, 22, 79;and very freq. in the jurists.—So, trop.: quid matri, quid flebili patriae dabis? Solvendo non es,
Sen. Oedip. 941; cf.:*non esse ad solvendum (i. e. able to pay),
Vitr. 10, 6 fin. —To fulfil the duty of burial.(α).Justa solvere; with dat. of the person:(β).qui nondum omnia paterno funeri justa solvisset,
who had not yet finished the burial ceremonies of his father, Cic. Rosc. Am. 8, 23:justis defunctorum corporibus solutis,
Curt. 3, 12, 15:proinde corpori quam primum justa solvamus,
id. 10, 6, 7:ut justa soluta Remo,
Ov. F. 5, 452:nunc justa nato solve,
Sen. Hippol. 1245.—Exsequias, inferias or suprema solvere:c.exsequiis rite solutis,
Verg. A. 7, 5:cruor sancto solvit inferias viro,
Sen. Hippol. 1198:solvere suprema militibus,
Tac. A. 1, 61.—Votum solvere, to fulfil a vow to the gods.(α).Alone:(β).vota ea quae numquam solveret nuncupavit,
Cic. Phil. 3, 4, 11:quod si factum esset, votum rite solvi non posse,
Liv. 31, 9 fin.:liberare et se et rempublicam religione votis solvendis,
id. 40, 44, 8:placatis diis votis rite solvendis,
id. 36, 37 fin.:petiit ut votum sibi solvere liceret,
id. 45, 44:animosius a mercatore quam a vectore solvitur votum,
Sen. Ep. 73, 5:vota pro incolumitate solvebantur,
Tac. A. 2, 69:vota pater solvit,
Ov. M. 9, 707:ne votum solvat,
Mart. 12, 91, 6; 8, 4, 2; Val. Max. 6, 9, 5 ext.; 1, 1, 8 ext. — Poet.:voti debita solvere,
Ov. F. 5, 596; cf.the abbrev. formula V. S. L. M. (voTVM SOLVIT LIBENS MERITO),
Inscr. Orell. 186; 1296 sq.:V.S.A.L. (ANIMO LIBENTI),
ib. 2022 et saep.:sacra solvere (=votum solvere),
Manil. 1, 427.—With dat.:d.ait sese Veneri velle votum solvere,
Plaut. Rud. prol. 60:vota Jovi solvo,
Ov. M. 7, 652; 8, 153:sunt vota soluta deae,
id. F. 6, 248:dis vota solvis,
Sen. Ben. 5, 19, 4:libamenta Veneri solvere (=votum per libamenta),
Just. 18, 5, 4.—Fidem solvere, to fulfil a promise (post-class. for fidem praestare, [p. 1728] exsolvere; cf.:e.fidem obligatam liberare,
Suet. Claud. 9):illi, ut fidem solverent, clipeis obruere,
Flor. 1, 1, 12;similarly: et voti solverat ille fidem (=votum solverat),
Ov. F. 1, 642; but cf.: itane imprudens? tandem inventa'st causa: solvisti fidem, you have found a pretext to evade your promise (cf. II. A. 3.), Ter. And. 4, 1, 18: esset, quam dederas, morte soluta fides, by my death your promise to marry me would have been cancelled (cf. II. B. 1. 6.), Ov. H. 10, 78; similarly: suam fidem (i. e. quam Lepido habuerit) solutam esse, that his faith in Lepidus was broken, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 21, 3.—With a different construction: se depositi fide solvere, to acquit one's self of the duty to return property intrusted to him (cf. I. B. 1. c.), Val. Max. 7, 3, 5 ext.: factique fide data munera solvit, he freed the gift already given from the obligation of an accomplished fact, i. e. he revoked the gifts, although already made, Ov. M. 11, 135.—Promissum solvere, to fulfil a promise (very rare):A.perinde quasi promissum solvens,
Val. Max. 9, 6, 1:solvitur quod cuique promissum est,
Sen. Cons. Marc. 20 fin.;similarly: solutum, quod juraverant, rebantur,
what they had promised under oath, Liv. 24, 18, 5.—Hence, sŏlūtus, a, um, P. a., free, loose, at large, unfettered, unbandaged.Lit.1.(Acc. to I.A. 1. supra.) Pigeat nostrum erum si eximat aut solutos sinat, Plaut. Capt. 2, 1, 11:2.tibi moram facis quom ego solutus sto,
id. Ep. 5, 2, 25:reus solutus causam dicis, testes vinctos attines,
id. Truc. 4, 3, 63:cum eos vinciret quos secum habebat, te solutum Romam mittebat?
Cic. Deiot. 7, 22:nec quisquam ante Marium solutus dicitur esse sectus,
unbandaged, id. Tusc. 2, 22, 53:duos (captivos) solutos ire ad Hannibalem jussit,
Liv. 27, 51:eum interdiu solutum custodes sequebantur, nocte clausum asservabant,
id. 24, 45, 10:non efficiatis ut solutos verear quos alligatos adduxit,
Val. Max. 6, 2, 3.—(Acc. to I. A. 2.) Of texture, etc.; esp. of soil, loose, friable (opp spissus;3.postAug.): quo solutior terra facilius pateat radicibus,
Sen. Ep. 90, 21;ordeum nisi solutum et siccum locum non patitur,
Col. 2, 9:soluta et facilis terra,
id. 3, 14;solum solutum vel spissum,
id. 2, 2 init.;seri vult raphanus terra soluta, umida,
Plin. 19, 5, 26, § 83:hordeum seri non vult, nisi in sicca et soluta terra,
id. 18, 7, 18, § 79:solutiores ripae,
Front. Aquaed. 15.—Of plants:mas spissior, femina solutior,
Plin. 25, 9, 57, § 103.—Hence, subst.: sŏlūtum, i, n., a state of looseness:dum vult describere, quem ad modum alia torqueantur fila, alia ex molli solutoque ducantur,
Sen. Ep. 90, 20.—(Acc. to I. A. 3.) Rarefied, thin, diffused:B.turbo, quo celsior eo solutior laxiorque est, et ob hoc diffunditur,
Sen. Q. N. 7, 9, 3:aer agitatus a sole calefactusque solutior est,
id. ib. 1, 2, 10:debet aer nec tam spissus esse, nec tam tenuis et solutus, ut, etc.,
id. ib. 1, 2, 11.—Trop.1.(Acc. to I. B. 1.) Of speech, unfettered, fluent, ready:2.(orator) solutus in explicandis sententiis,
Cic. Or. 47, 173:verbis solutus satis,
id. ib. 47, 174:solutissimus in dicendo,
id. ib. 48, 180.—Exempt, free from duties, obligations, etc.:3.quam ob rem viderer maximis beneficii vinculis obstrictus, cum liber essem et solutus?
Cic. Planc. 30, 72:soluta (praedia) meliore in causa sunt quam obligata,
unmortgaged, id. Agr. 3, 2, 9:si reddidi (debitum), solutus sum ac liber,
Sen. Ben. 2, 18, 5;non ut gratus, sed ut solutus sim,
id. ib. 4, 21, 3;solutus omni fenore,
Hor. Epod. 2, 4;nam ea (religione) magister equitum solutus ac liber potuerit esse,
Liv. 8, 32, 5:Mamertini soli in omni orbe terrarum vacui, expertes soluti ac liberi fuerunt ab omni sumptu, molestia, munere,
Cic. Verr. 2, 4, 10, § 23.—Free from punishment, not punishable, not liable, etc.: qui mancipia vendunt, certiores faciunt emptores quis fugitivus sit, noxave solutus, Edict. Aedil. ap. Dig. 21, 1, 1, § 1; Gell. 4, 2, 1; cf.:4.quod aiunt aediles noxae solutus non sit sic intellegendum est... noxali judicio subjectum non esse,
Dig. 21, 1, 17, § 17:apud quos libido etiam permissam habet et solutam licentiam,
Cic. Rep. 4, 4, 4:omne illud tempus habeat per me solutum ac liberum,
i. e. let the crimes then committed be unpunished, id. Verr. 2, 1, 12, § 33: antea vacuum id solutumque poena fuerat, Tac. A. 14, 28.—With subj. inf.:maxime solutum fuit, prodere de iis, etc.,
Tac. A. 4, 35: solutum existimatur esse, alteri male dicere, Caecil. ap. Cic. Fam. 6, 7, 3.—Free from cares, undistracted:5.animo soluto liberoque,
Cic. Verr. 2, 2, 75, § 185:sed paulo solutiore tamen animo,
id. ib. 2, 5, 31, § 82.—At leisure, free from labor, business, etc.:6.te rogo ut eum solutum, liberum, confectis ejus negotiis a te, quamprimum ad me remittas,
Cic. Fam. 13, 63, 2:quo mea ratio facilior et solutior esse possit,
id. ib. 3, 5, 1.—With gen.:Genium Curabis Cum famulis operum solutis,
Hor. C. 3, 17, 16.—Unbound, relaxed, merry, jovial:7.quam homines soluti ridere non desinant, tristiores autem, etc.,
Cic. Dom. 39, 104:an tu existimas quemquam soluto vultu et hilari oculo mortem contemnere?
Sen. Ep. 23, 4:vultus,
Stat. Th. 5, 355:(mores) naturam sequentium faciles sunt, soluti sunt,
unembarrassed, Sen. Ep. 122, 17.—Free from the rule of others, uncontrolled, independent:8.cum videas civitatis voluntatem solutam, virtutem alligatam,
Cic. Att. 2, 18, 1:ab omni imperio externo soluta in perpetuum Hispania,
Liv. 29, 1 fin.:Masinissae ab imperio Romano solutam libertatem tribuit,
Val. Max. 7, 2, 6:incerti, solutique, et magis sine domino quam in libertate, Vononem in regnum accipiunt,
Tac. A. 2, 4:quorum (militum) libertas solutior erat,
Just. 13, 2, 2.—Of animals:rectore solutos (solis) equos,
Stat. Th. 1, 219.—Free from influence or restraint; hence, independent, unbiassed, unprejudiced:9.nec vero deus ipse alio modo intellegi potest, nisi mens soluta quaedam et libera,
Cic. Tusc. 1, 27, 66;cum animi sine ratione motu ipsi suo soluto ac libero incitarentur,
id. Div. 1, 2, 4:judicio senatus soluto et libero,
id. Phil. 5, 15, 41:sum enim ad dignitatem in re publica solutus,
id. Att. 1, 13, 2:libero tempore cum soluta vobis est eligendi optio,
id. Fin. 1, 10, 33:si omnia mihi essent solutissima, tamen in re publica non alius essem atque nunc sum,
id. Fam. 1, 9, 21:liberi enim ad causas solutique veniebant,
uncommitted, id. Verr. 2, 2, 78, § 192.—Free from moral restraint; hence, unbridled, insolent, loose:10.amores soluti et liberi,
Cic. Rep. 4, 4, 4:licentia,
id. ib. 4, 4, 4:populi quamvis soluti ecfrenatique sint,
id. ib. 1, 34, 53:quis erat qui sibi solutam P. Clodii praeturam sine maximo metu proponeret? Solutam autem fore videbatis, nisi esset is consul qui eam auderet possetque constringere,
id. Mil. 13, 34:quominus conspectus, eo solutior erat,
Liv. 27, 31 fin.:adulescentes aliquot quorum, in regno, libido solutior fuerat,
id. 2, 1, 2:solutioris vitae primos adulescentiae annos egisse fertur,
a licentious life, Val. Max. 2, 6, 1:spectandi solutissimum morem corrigere,
Suet. Aug. 44:mores soluti,
licentious habits, Just. 3, 3, 10.—Regardless of rules, careless, loose:11.orator tam solutus et mollis in gestu,
Cic. Brut. 62, 225:dicta factaque ejus solutiora, et quandam sui neglegentiam praeferentia,
Tac. A. 16, 18.—Esp., of style, etc., free from rules of composition.(α).Oratio soluta, verba soluta, a free style, conversational or epistolary style:(β).est oratio aliqua vincta atque contexta, soluta alia, qualis in sermone et epistulis,
Quint. 9, 4, 19; 9, 4, 20; 9, 4, 69; 9, 4, 77.—More freq.: verba soluta, oratio soluta, prose (opp. to verse);(γ).in full: scribere conabar verba soluta modis, Ov Tr. 4, 10, 24: quod (Isocrates) verbis solutis numeros primus adjunxerit,
Cic. Or. 52, 174:mollis est enim oratio philosophorum... nec vincta numeris, sed soluta liberius,
id. ib. 19, 64; 71, 234;68, 228: si omnes soluta oratione scripserunt,
Varr. R. R. 4, 1; de heisce rebus treis libros ad te mittere institui;de oratione soluta duos, de poetica unum,
id. L. L. 6, 11 fin.:ut in soluta oratione, sic in poemateis,
id. ib. 7, 1:primus (Isocrates) intellexit. etiam in soluta oratione, dum versum effugeres modum et numerum quemdam debere servari,
Cic. Brut. 8, 32:Aristoteles judicat heroum numerum grandiorem quam desideret soluta oratio,
id. Or. 57, 192:et creticus et paeon quam commodissume putatur in solutam orationem illigari,
id. ib. 64, 215:a modis quibusdam, cantu remoto, soluta esse videatur oratio,
id. ib. 55, 183; 55, 184; id. de Or. 3, 48, 184: historia est quodammodo carmen solutum, Quint. 10, 1, 31.—Also in reference to a prose rhythm, loose, unrhythmical, inharmonious:(δ).ut verba neque inligata sint, quasi... versus, neque ita soluta ut vagentur,
Cic. de Or. 3, 44, 176; 3, 48, 186:nec vero haec (Callidii verba) soluta nec diffluentia, sed astricta numeris,
id. Brut. 79, 274:orator sic illigat sententiam verbis ut eam numero quodam complectatur et astricto et soluto,
id. de Or. 3, 44, 175; but: verba soluta suis figuris, words freed from their proper meaning, i.e. metaphors, Manil. 1, 24.—Rarely with reference to the thought: soluta oratio, a fragmentary, disconnected style:12.soluta oratio, et e singulis non membris, sed frustis, collata, structura caret,
Quint. 8, 5, 27; cf. id. 9, 4, 69:solutiora componere,
id. 10, 4, 1; 9, 4, 15.—Effeminate, luxurious (acc. to I. B. 3.):13.sinum togae in dextrum umerum reicere, solutum ac delicatum est,
Quint. 11, 3, 146.—Undisciplined, disorderly:14.omnia soluta apud hostes esse,
Liv. 8, 30, 3:nihil temeritate solutum,
Tac. A. 13, 40:apud Achaeos neglecta omnia ac soluta fuere,
Just. 34, 2, 2.—Lax, remiss, weak:C.mea lenitas adhuc si cui solutior visa erat,
Cic. Cat. 2, 12, 27:Ciceronem male audivisse, tamquam solutum et enervem,
Tac. Or. 18:soluti ac fluentes,
Quint. 1, 2, 8.—Hence:solutum genus orationis,
a lifeless, dull style, Val. Max. 8, 10, 3:quanto longius abscederent, eo solutiore cura,
laxer attention, Liv. 3, 8, 8.—(Acc. to II. B. 3. e supra.) Paid, discharged, only as subst.: sŏlūtum, i, n., that which is paid, a discharged debt, in certain phrases:1.aliquid in solutum dare,
to give something in payment, Dig. 46, 3, 45; 46, 3, 46; 46, 3, 60: in solutum accipere, to accept in payment:qui voluntatem bonam in solutum accipit,
Sen. Ben. 7, 16, 4:qui rem in solutum accipit,
Dig. 42, 4, 15; 12, 1, 19;in solutum imputare,
to charge as payment, Sen. Ep. 8, 10; aliquid pro soluto est, is considered as paid or cancelled:pro soluto id in quo creditor accipiendo moram fecit, oportet esse,
Dig. 46, 3, 72: pro soluto usucapere, to acquire by prescription something given in payment by the debtor, but not belonging to him:pro soluto usucapit qui rem debiti causa recepit,
Dig. 41, 3, 46.— Adv.: sŏlūtē.Thinly:2.corpora diffusa solute,
Lucr. 4, 53.—Of speech, fluently:3. 4.non refert videre quid dicendum est, nisi id queas solute ac suaviter dicere,
Cic. Brut. 29, 110:ita facile soluteque volvebat sententias,
id. ib. 81, 280:quid ipse compositus alias, et velut eluctantium verborum, solutius promptiusque eloquebatur,
Tac. A. 4, 31.—Freely, without restraint:5. 6.generaliter puto judicem justum... solutius aequitatem sequi,
i. e. without strictly regarding the letter of the law, Dig. 11, 7, 14, § 13.—Of manners and discipline, disorderly, negligently:7.praecipue sub imperio Cn. Manlii solute ac neglegenter habiti sunt (exercitus),
Liv. 39, 1, 4:in stationibus solute ac neglegenter agentes,
id. 23, 37, 6.—Weakly, tamely, without vigor:8.quod ille tam solute egisset, tam leniter, tam oscitanter,
Cic. Brut. 80, 277.—Of morals, loosely, without restraint:ventitabat illuc Nero, quo solutius urbem extra lasciviret,
Tac. A. 13, 47. -
18 solvo
solvo, solvi, solutum, 3, v. a. ( perf. soluit, trisyll., Cat. 2, 13:I. A.soluisse,
Tib. 4, 5, 16) [for se-luo; cf. socors for se-cords], to loosen an object from any thing, to release or to loose, remove any thing which binds or restrains another.In a corporeal sense.1.Outwardly, to release.a.From fetters or custody, to free, set free, release; absol.:b.solvite istas,
i. e. from fetters, Plaut. Truc. 4, 3, 64:solvite istum,
id. Mil. 5, 32:numquam, nisi me orassis, solves,
id. Ep. 5, 2, 62:jube solvi (eum),
Ter. And. 5, 4, 52:ad palum adligati repente soluti sunt,
Cic. Verr. 2, 5, 5, § 11:ut vincti solvantur,
id. ib. 2, 5, 6, §12: qui in compedibus corporis semper fuerunt, etiam cum soluti sunt, tardius ingrediuntur,
id. Tusc. 1, 31, 75:ita nexi soluti (sunt),
Liv. 8, 28, 9:solvite me, pueri,
Verg. E. 6, 24:fore ut brevi solveretur,
Suet. Vesp. 5; id. Tib. 65; id. Vit. 12.—With abl.:canis solutus catena,
Phaedr. 3, 7, 20. — Transf., from the fetter of frost:solutis amnibus (i. e. frigoris vinculo),
Stat. Th. 5, 15:terrae quem (florem) ferunt solutae,
Hor. C. 1, 4, 10.—From reins, ties, bands, etc.: solve senescentem equum, from the rein, i. e. dismiss him from service, Hor. Ep. 1, 1, 8:c.solverat sol equos,
unhitched, Stat. Th. 3, 407: currum solvere (i. e. ab equis, poet. for equos a curru), Sen. Thyest. 794: solvere epistulam, i. e. from the string by which it was tied (= to open), Nep. Hann. 11, 3:et tibi sollicita solvitur illa (epistula) manu,
Ov. Tr. 5, 2, 2:et jacet in gremio charta soluta meo,
id. H. 11, 4:praecepit suis ne sarcinas solverent, aut onera deponerent,
Front. Strat. 1, 5, 3.—So of garments and sails, to unfurl, unfold: cum tunica soluta inambularet, Asin. ap. Cic. Fam. 10, 32, 3; Front. Strat. 4, 1, 26:soluta toga,
Quint. 11, 3, 147:vela solvere,
Verg. A. 4, 574.—From any fastening (mostly poet. and post-Aug. prose), to detach from; constr. absol., or with ab or de, and abl.:d.Caucasia solvet de rupe Promethei bracchia,
Prop. 2, 1, 69:fraxinus solvitur,
from the ground, Stat. Th. 9, 498:ceciditque soluta pinus,
id. ib. 9, 409; cf.:pinus radice soluta, deficit,
id. S. 5, 1, 152:solutis radicibus arbusta procumbunt,
Sen. Q. N. 3, 27, 5:accepi epistulam quam, ut scribis, ancora soluta de phaselo dedisti, i. e. a litore,
detached, Cic. Att. 1, 13, 1 B. and K. (al. sublata;but soluta is perh. an error of Cic. in the use of a technical term, v Orell. ad loc.).—In the same sense: solvere retinacula classis,
Ov. M. 15, 696; 8, 102:querno solvunt de stipite funem,
id. F. 4, 333:fune soluto Currit in immensum carina,
id. Am. 2, 11, 23:curvo solves viscera cultro (i. e. de corpore ferarum),
Sen. Hippol. 53.—Of rain disengaged from the clouds:imber caelesti nube solutus,
Ov. A. A. 2, 237: (Lunam) imperfecta vi solvere tantum umorem, disengage only the moisture, i. e. from the earth:cum solis radii absumant,
Plin. 2, 9, 6, § 45:solutum a latere pugionem,
detached from his side, Suet. Vit. 15.—Esp., of ships: navem solvere, to free a ship from the land, i. e. to set sail, weigh anchor, leave land, depart.(α).With acc. alone:(β).eisce confectis navem solvimus,
Plaut. Merc. 1, 1, 91:navim cupimus solvere,
id. Mil. 4, 7, 17:naves solvit,
Caes. B. G. 4, 36; 5, 8; id. B. C. 1, 28; 3, 14; 3, 26;3, 102: primis tenebris solvit navem,
Liv. 45, 6:postero die solvere naves (jussi),
id. 29, 25 fin.; Nep. Hann. 8, 2:classem solvere,
Liv. 45, 41; Prop. 3, 7 (4, 6), 23.—With ab and abl.:(γ).navis a terra solverunt,
Caes. B. C. 3, 101:quinto inde die quam ab Corintho solverit naves,
Liv. 31, 7 med.:solvunt a litore puppes,
Luc. 2, 649.—With ex and abl.:(δ).nam noctu hac soluta est navis nostra e portu Persico,
Plaut. Am. 1, 1, 259:interea e portu nostra navis solvitur,
id. Bacch. 2, 3, 54.—With abl.:(ε).complures mercatores Alexandria solvisse,
Cic. Off. 3, 12, 50:portu solventibus,
id. Mur. 2, 4.—Absol. (sc. navem or naves):(ζ).tertia fere vigilia solvit,
Caes. B. G. 4, 23:nos eo die cenati solvimus,
Cic. Fam. 16, 9, 2:altero die quam a Brundusio solvit,
Liv. 31, 14 init.:qui inde solverant,
Val. Max. 1, 7, 3:solvi mare languido,
Sen. Ep. 53, 1:fortasse etiam ventis minantibus solves,
id. Ben. 2, 35, 5:non eadem est his et illis causa solvendi,
making sea-voyages, id. Q. N. 5, 18, 16.—With navis, etc., as subj., to leave the land (sc. se a litore):(η).naves XVIII. ex superiore portu solverunt,
Caes. B. G. 4, 28; and by another change of construction: solvimus oram, we freed the shore, i.e. from the ship, Quint. 4, 2, 41; id. Ep. ad Tryph. 3.—Poet. usages:e.de litore puppis solvit iter,
clears the voyage, Stat. S. 5, 1, 243:nec tibi Tyrrhena solvatur funis harena,
Prop. 1, 8, 11 (cf.: retinacula solvere, c. supra).—Of secretions from the body ( poet. and in post-Aug. prose):2.tempore eo quo menstrua solvit,
Lucr. 6, 706:cruor solvitur,
Stat. Th. 9, 530:lacrimas solvere,
id. Achill. 2, 256:solutis lacrimis,
Claud. Ruf. 2, 258; so,partus solvere,
to bear, bring forth, be delivered of offspring, Ov. F. 3, 258; Stat. Th. 5, 461; Plin. 28, 3, 6, § 33; 32, 1, 1, § 6.—To loosen an object from that which holds it together, to break up, part, dissolve, disperse, divide, take apart, scatter.a.In gen.:b.omne colligatum solvi potest,
Cic. Fin. 11.—Of structures ( poet. and in post-Aug. prose):c.solvere naves et rursus conjungere,
Curt. 8, 10, 3:solvere quassatae parcite membra ratis,
Ov. Tr. 1, 2, 2:dubitavit an solveret pontem,
Curt. 4, 16, 8:solvere pontem,
Tac. A. 1, 69:si pons solutus sit,
Dig. 2, 11, 2, § 7:solutus pons tempestatibus,
Just. 2, 13, 9:currum (solis) solutum,
Manil. 1, 740.—Of woven stuff:d.solvens texta,
Prop. 2, 9, 6.—Of mountains:e.utrimque montes solvit (Hercules),
Sen. Herc. Fur. 237:tridente Neptunus montem solvit,
id. Agam. 553.—Of the neck:f.soluta cervix silicis impulsu,
broken, Sen. Troad. 1119.—Of a comet:g.momentum quo cometes solutus et in duas partes redactus est,
Sen. Q. N. 7, 16, 3.—Of the hair, to loosen, untie, let fall:h.solve capillos,
Ov. Am. 3, 9, 3:crinem,
id. A. A. 3, 784; id. M. 11, 682; 13, 584; Prop. 2, 15 (3, 7), 46:comas casside,
Ov. F. 3, 2; cf. id. ib. 4, 854.—Of the earth (so mostly P. a., q. v. infra;3.post-Aug.): ita in terrae corpore evenit ut partes ejus vetustate solvantur, solutae cadant,
Sen. Q. N. 6, 10, 2:ubi montis latus nova ventis solvit hiems,
Stat. Th. 7, 745. —To dissolve; pass., to be dissolved, changed, to pass over into ( poet. and postclass. for dissolvere, or transire in); constr. absol., or with in and acc.(α).Of a change into air or gas:(β).calor mobiliter solvens, differt primordia vini,
dissolving, parts the molecules of the wine, Lucr. 6, 235:nam materiai copia ferretur per inane soluta,
id. 1, 1018; so id. 1, 1103:ita fatus in aera rursus solvitur,
Stat. Th. 5, 285;nec in aera solvi Passa, recentem animam caelestibus intulit astris,
Ov. M. 15, 845.—Into a liquid, to melt:(γ).saepe terra in tabem solvitur,
Sen. Q. N. 3, 15, 7:terram quam diximus esse mutabilem et solvi in umorem,
id. ib. 3, 29, 4:nullum tellus se solvit in amnem,
Luc. 2, 408; ipsum in conubia terrae Aethera, cum pluviis rarescunt nubila, solvo, dissolve into the embrace of the earth, i. e. change into rain, Stat. S. 1, 2, 186:ex Aethiopiae jugis solutas nives ad Nilum decurrere,
Sen. Q. N. 4, 2, 17; so,nivem solvere,
id. ib. 4, 5, 2; Ov. Am. 3, 6, 93; Sen. Herc. Oet. 729:rigor auri solvitur aestu,
Lucr. 1, 493:ferrum calidi solvant camini,
Manil. 4, 250:cerae igne solutae,
Ov. A. A. 2, 47:Iris cum vino triduo non solvitur,
Plin. 21, 20, 83, § 142:(herba) quinto die solvitur,
id. 26, 14, 88, § 148.—Of putrefaction:(δ).(vitulo) per integram solvuntur viscera pellem,
Verg. G. 4, 302.—Of change in general:(ε).inque novas abiit massa soluta domos,
Ov. F. 1, 108:repentino crementur incendio, atque ex tanta varietate solvantur atque eant in unum omnia (sc. all the heavenly bodies),
Sen. Ben. 6, 22.—Of expansion by heat:(ζ). (η).(uva) cum modo frigoribus premitur, modo solvitur aestu,
Ov. A. A. 2, 317.—Solvi in, to pass into, become:4.in cacumine (herbae) capitula purpurea quae solvantur in lanugines,
Plin. 27, 8, 39, § 61.—Of a wave:donec in planitiem immotarum aquarum solvatur,
disappears in, Sen. Q. N. 1, 2, 2:postremi (equi) solvuntur in aequora pisces (= solvuntur in pisces),
Stat. Th. 2, 47: lumina in lacrimas solventur, stream with tears. —Hence, solvere, causative, to make pass over, to make vanish in: circulum in pulverem, in quo descriptus est, solvere, Sen. Ep. 74, 27: soluti agri, the boundaries of which are effaced, Sic. Fl. Cond. Agr. p. 3 Goes.—To consume, to destroy, dissolve:B.solvere orbes,
Manil. 1, 497:ni calor et ventus... interemant sensum diductaque solvant (i.e. sensum),
Lucr. 3, 287:(Cato) ferrei prope corporis animique, quem ne senectus quidem, quae solvit omnia, fregerit,
Liv. 39, 40, 11:si (cometae) sunt purus ignis... nec illos conversio mundi solvit,
Sen. Q. N. 7, 2, 2:(turbo) ab eo motu, qui universum trahit, solveretur,
id. ib. 7, 9, 4:tabes solvit corpora,
Luc. 6, 18; 7, 809:nec solum silvas, sed saxa ingentia solvit (ignis),
id. 3, 506:ne tegat functos humus, ne solvat ignis,
Sen. Thyest. 750.—So, vitam solvere, to extinguish life, esp. of gradual or easy death:solvas potius (vitam), quam abrumpas, dummodo, si alia solvendi ratio non erit, vel abrumpas,
Sen. Ep. 22, 3:hanc mihi solvite vitam,
Prop. 2, 9, 39.—Trop.1.To free, release, loose, emancipate, set free; constr. absol., with abl. or ab and abl.; rarely with gen.a.From the body, etc.:b.teque isto corpore solvo,
Verg. A. 4, 703:soluta corpore anima,
Quint. 5, 14, 13:qui solutas vinculis animas recipit,
Sen. Cons. 28, 8: si animus somno relaxatus solute (i. e. free from the shackles of the body) moveatur ac libere, Cic. Div. 2, 48, 100:vocem solvere,
to set free the voice, to speak, Stat. S. 3, 1; Sen. Thyest. 682; so, responsa solve (pregn. = utter and disclose), Sen. Oedip. 292:suspiria solvit,
Stat. Th. 11, 604:solvat turba jocos,
Sen. Med. 114:solutos Qui captat risus hominum (= quem juvat risus hominum solvere),
Hor. S. 1, 4, 83:Ausonii... versibus incomptis ludunt risuque soluto,
unrestrained, free, Verg. G. 2, 386.—Of members or parts of the body: linguam solvere, to unfetter the tongue (sc. vinculis oris), to give flow to words:c.linguam (Juno) ad jurgia solvit,
Ov. M. 3, 261:lingua devincta nec in motus varios soluta,
Sen. Ira, 1, 3, 7:ut quisque contemptissimus est, ita linguae solutissimae est,
id. Const. 11, 3:(fama) innumeras solvit in praeconia linguas,
Luc. 1, 472. —Solvere bracchia, poet., to unfetter the arms, i. e. to move them:magna difficili solventem bracchia motu,
Stat. Achill. 1, 604; cf.of the free motions of animals: columbae soluto volatu multum velociores,
unrestrained flight, Plin. 10, 36, 52, § 108.—From obligations and debts:d.solvit me debito,
Sen. Ben. 6, 4, 1:an nos debito solverit,
id. Ep. 81, 3:ut religione civitas solvatur,
Cic. Caecin. 34, 98; Liv. 7, 3, 9:te decem tauri... Me tener solvet vitulus (sc. religione),
Hor. C. 4, 2, 54.—So from a military oath:hoc si impetro, solvo vos jurejurando,
Just. 14, 4, 7.—Sacramento or militia solvere, to dismiss a soldier from service:sacramento solvi,
Tac. A. 16, 13:cum quis propter delictum sacramento solvitur,
Dig. 49, 16, 13:militia solvere,
Tac. A. 1, 44.— Munere (publico) solvere, to exempt from public duties:ut Ilienses publico munere solverentur,
Tac. A. 12, 58.—With obj. inf.:ut manere solveretur,
that he should be excused from the duty of remaining, Tac. A. 3, 29.—From guilt and sin, to acquit, absolve, cleanse (cf. absolvere, to acquit of crime):e.si ille huic (insidias fecerit), ut scelere solvamur,
be held guiltless, Cic. Mil. 12, 31:atque hunc ille summus vir scelere solutum periculo liberavit,
id. ib. 4, 9:sit capitis damno Roma soluta mei,
Ov. F. 6, 452:ipsum quoque Pelea Phoci Caede per Haemonias solvit Acastus aquas,
id. ib. 2, 40:Helenen ego crimine solvo,
id. A. A. 2, 371:quid crimine solvis Germanum?
Stat. Th. 11, 379:solutam caede Gradivus manum restituit armis,
Sen. Herc. Fur. 1342. —From feelings, etc.:f.quae eos qui quaesissent cura et negotio solverent,
Cic. Rep. 1, 18, 30:cum ego vos solvi curis ceteris,
Ter. Hec. 2, 1, 33:senatus cura belli solutus,
Plin. 22, 3, 4, § 7:pectus linquunt cura solutum,
Lucr. 2, 45:his terroribus ab Epicuro soluti et in libertatem vindicati,
Cic. N. D. 1, 20, 56:soluti metu,
Liv. 41, 14 init.; 27, 51:solvent formidine terras,
Verg. E. 4, 14:solve metu patriam,
Prop. 4 (5), 6, 41:metu belli Scythas solvit,
Just. 9, 2, 2; so id. 14, 2, 5:haec est Vita solutorum misera ambitione,
Hor. S. 1, 6, 129:soluti a cupiditatibus,
Cic. Agr. 1, 9, 27:his concitationibus quem vacuum, solutum, liberum videris,
id. Tusc. 5, 15, 43: et tu solve me dementia, [p. 1726] Hor. Epod. 17, 43:longo luctu,
Verg. A. 2, 26:tristem juventam solve (i. e. juventam tristitia),
Sen. Hippol. 450:solvite tantis animum monstris, solvite, superi,
id. Herc. Fur. 1063:Quis te solvere Thessalis Magus venenis poterit?
Hor. C. 1, 27, 21. — Poet.:solvit animis miracula (for animos miraculis),
the soul from superstition, Manil. 1, 103.—And of animals:rabie tigrim,
Manil. 5, 707.— Absol.:ut ad praecepta quae damus possit ire animus, solvendus est (i. e. perturbationibus),
Sen. Ep. 95, 38:calices, quem non fecere contracta in paupertate solutum?
i. e. from cares, Hor. Ep. 1, 5, 20:solvite animos,
Manil. 4, 12.—With in:vix haec in munera solvo animum,
i. e. free it from passions and so make it fit for these duties, Stat. S. 5, 3, 33.—From sleep, very rare:g.ego somno solutus sum,
awoke, Cic. Rep. 6, 26, 29 (cf.: somno solvi, to be overwhelmed by sleep, 2. b, g infra).—From labor, business, etc.:h.volucres videmus... solutas opere volitare,
Cic. Or. 2, 6, 23:solutus onere regio, regni bonis fruor,
Sen. Oedip. 685.— Poet.:Romulus excubias decrevit in otia solvi,
to be relieved from guard and enjoy leisure, Prop. 4 (5), 4, 79.—From rigidity, austerity, stiffness, etc., to relax, smooth, unbend, quiet, soothe ( poet. and in post-Aug. prose):k.frontem solvere disce,
Mart. 14, 183:saltem ora trucesque solve genas,
Stat. Th. 11, 373:solvit feros tunc ipse rictus,
Sen. Herc. Fur. 797.— Poet.:solvatur fronte senectus = frons senectute (i. e. rugis), solvatur,
be cleared, Hor. Epod. 13, 5:vultum risu solvit,
relieves, Val. Max. 4, 3, 5:risum judicis movendo, et illos tristes affectus solvit, et animum renovat,
Quint. 6, 3, 1; so,solvere judicem,
unbend, excite his laughter, id. 11, 3, 3:solvere qui (potui) Curios Fabriciosque graves (sc. risu),
Mart. 9, 28 (29), 4:ut tamen arctum Solveret hospitiis animum,
Hor. S. 2, 6, 83:cujus non contractum sollicitudine animum illius argutiae solvant?
Sen. Cons. Helv. 18, 5.— Transf., pregn.:solventur risu tabulae,
i. e. the austerity of the judge will be relaxed by laughter, and the complaint dismissed, Hor. S. 2, 1, 86.—Imitated:quia si aliquid omiserimus, cum risu quoque tota res solvitur,
Quint. 5, 10, 67.—From any cause of restraint.(α).To release from siege:(β).Bassanitas obsidione solvere,
Liv. 44, 30:patriam obsidione solvere,
Val. Max. 3, 2, 2. —From moral restraints:l.hic palam cupiditates suas solvit,
gave vent to, Curt. 6, 6, 1; v. also P. a., B. 7. infra.—From laws and rules: legibus solvere.(α).To exempt from laws, i. e. by privilege:(β).Vopiscus, qui ex aedilitate consulatum petit, solvatur legibus,
Cic. Phil. 11, 5, 11:cur M. Brutus legibus est solutus, si, etc.,
id. ib. 2, 13, 31:ut interea magistratus reliquos, legibus omnibus soluti, petere possetis,
id. Agr. 2, 36, 99:Lurco, tribunus plebis, solutus est (et lege Aelia et Furia),
id. Att. 1, 16, 13:solvatne legibus Scipionem,
Auct. Her. 3, 2, 2:petente Flacco ut legibus solverentur,
Liv. 31, 50, 8:Scipio legibus solutus est,
id. Epit. 56:Licet enim, inquiunt, legibus soluti sumus, attamen legibus vivimus,
Just. Inst. 2, 17, 8; cf.:ut munere vigintiviratus solveretur,
Tac. A. 3, 29.— Transf., of the laws of nature, etc.:(aestus) illo tempore, solutus legibus, sine modo fertur,
Sen. Q. N. 3, 28, 6:solus (sapiens) generis humani legibus solvitur,
id. Brev. Vit. 15, 5:nec leti lege solutas,
Lucr. 3, 687:nec solvo Rutulos (i. e. legibus fati),
Verg. A. 10, 111.— With gen. (cf. libero), perh. only in phrase testamenti solvere, to release from a testamentary disposition:et is per aes et libram heredes testamenti solveret,
Cic. Leg. 2, 20, 51; 2, 21, 53 (less prop. testamenti is taken as attribute of heredes); cf. Gai. Inst. 3, 175, and Hor. C. 3, 17, 16, P. a., B. 5. fin. infra.—Legibus solutus, not subject to, released from:2. (α).reus Postumus est ea lege... solutus ac liber,
i. e. the law does not apply to him, Cic. Rab. Post. 5, 12:soluti (lege Julia) huc convenistis, ne constricti discedatis cavete,
id. ib. 7, 18.—Of other laws:solutus Legibus insanis,
Hor. S. 2, 6, 68:quae sedes expectent animam solutam legibus servitutis humanae,
Sen. Ep. 65, 20.— Transf., of things: soluta legibus scelera sunt, unrestrained by the laws, i. e. crimes are committed with impunity, Sen. Ben. 7, 27, 1.— Of the laws of versification: numerisque fertur Lege solutis, referring to dithyrambic measures, Hor. C. 4, 2, 12 (cf. P. a., B. 11. infra).—Of troops, ranks, etc.:(β).ubi ordines procursando solvissent,
Liv. 42, 65, 8:incomposito agmine, solutis ordinibus,
Curt. 8, 1, 5; so id. 8, 4, 6:agmina Diductis solvere choris,
Verg. A. 5, 581:solvit maniplos,
Juv. 8, 154:solvuntur laudata cohors,
Stat. Achill. 2, 167.—Hence, to separate armies engaged in battle:commissas acies ego possum solvere,
Prop. 4 (5), 4, 59.—Of banquets, assemblies, etc.:(γ).convivio soluto,
Liv. 40, 14 fin.:convivium solvit,
Curt. 8, 5, 24; 8, 6, 16:Quid cessas convivia solvere?
Ov. F. 6, 675:coetuque soluto Discedunt,
id. M. 13, 898.—Hence, urbem (Capuam) solutam ac debilitatam reliquerunt, disfranchised, Cic. Agr. 2, 33, 91.—Of the words in discourse, orationem or versum solvere, to break up a sentence or verse:3.(discant) versus primo solvere, mox mutatis verbis interpretari,
Quint. 1, 9, 2:quod cuique visum erit vehementer, dulciter, speciose dictum, solvat ac turbet,
id. 9, 4, 14:ut partes orationis sibi soluto versu desideret et pedum proprietates,
id. 1, 8, 13:non, ut si solvas Postquam discordia tetra, etc., invenias etiam disjecti membra poetae,
Hor. S. 1, 4, 60.—Implying a change for the worse.a.To relax, make effeminate, weaken, by ease, luxury, dissipation, etc. (post-Aug.):b.Hannibalem hiberna solverunt,
Sen. Ep. 51, 5:usque eo nimio delicati animi languore solvuntur,
Sen. Brev. Vit. 12, 6:infantiam statim deliciis solvimus,
Quint. 1, 2, 6:solutus luxu,
id. 3, 8, 28; so Tac. A. 11, 31.—With in and acc.:soluti in luxum,
Tac. H. 2, 99:in lasciviam,
id. ib. 3, 38.— Transf.: versum solvere, to deprive a verse of its proper rhythm:si quinque continuos dactylos confundas solveris versum,
Quint. 9, 4, 49.—To make torpid by removing sensation.(α).To relax, benumb the limbs or body;(β).as by narcotics, terror, sickness, exhaustion: multaque praeterea languentia membra per artus solvunt,
Lucr. 6, 798:ima Solvuntur latera,
Verg. G. 3, 523:solvi debilitate corporis,
paralyzed, Val. Max. 1, 7, 4:ut soluto labitur moriens gradu,
Sen. Hippol. 368.—In mal. part., Hor. Epod. 12, 8; cf. Verg. G. 3, 523.— Poet.:illum aget, penna metuente solvi, Fama superstes,
Hor. C. 2, 2, 7.—Of the mind:segnitia (oratoris) solvit animos,
wearies, Quint. 11, 3, 52:mentes solvere,
to make insane, Plin. 25, 3, 7, § 25.—By frost ( poet.):(γ).solvuntur illi frigore membra,
Verg. A. 12, 951; 1, 92.—By sleep ( poet. for sopio):(δ).homines volucresque ferasque Solverat alta quies,
Ov. M. 7, 186:corpora somnus Solverat,
id. ib. 10, 369:molli languore solutus,
id. ib. 11, 648;11, 612: altoque sopore solutum,
id. ib. 8, 817:somno vinoque solutos,
id. F. 2, 333; Verg. A. 9, 236:ut membra solvit sopor,
id. ib. 12, 867:non solvit pectora somnus,
Sen. Agam. 76.—With in:solvitur in somnos,
Verg. A. 4, 530.— Transf., of the sea:aequor longa ventorum pace solutum,
lulled to sleep, Stat. Th. 3, 255.—By death: solvi, to die ( poet. and in post-Aug. prose):4.ipse deus, simulatque volam, me solvet,
Hor. Ep. 1, 16, 78:corporibus quae senectus solvit,
Curt. 89, 32 (cf. A. 4. supra):(corpus) quam nullo negotio solvitur,
Sen. Q. N. 3, 27, 2:alius inter cenandum solutus est,
id. Ep. 66, 43:ubicumque arietaveris, solveris,
id. Cons. Marc. 11, 3:me fata maturo exitu facilique solvant,
Sen. Troad. 605:solvi inedia,
Petr. 111:sic morte quasi somno soluta est,
Flor. 2, 21, 11.—Hence,Of logical dissolution, to refute:b.non tradit Epicurus quomodo captiosa solvantur,
how fallacies are refuted, Cic. Fin. 1, 7, 22:argumentum solvere,
Quint. 2, 17, 34:solutum scies quod nobis opponitur,
Sen. Const. 12, 3.—To disperse, dispel, as of a cloud:II. A.deorum beneficia tempestiva ingentes minas interventu suo solventia,
Sen. Ben. 4, 4, 2.In a corporeal sense.1.In gen., to loose (weaker than rumpo;2.post-Aug.): effringere quam aperire, rumpere quam solvere putant robustius,
Quint. 2, 12, 1:qua convulsa tota operis colligatio solveretur,
Val. Max. 8, 14, 6:supera compage soluta,
Stat. Th. 8, 31.—To remove a fetter, bridle, etc.:3.nullo solvente catenas,
Ov. M. 3, 700: vincla jugis boum, Tib. 2, 1, 7:solvere frenum,
Phaedr. 1, 2, 3:loris solutis,
Ov. A. A. 1, 41.— Transf., of prisons:qui, solutis ergastulis, exercitus numerum implevit,
Liv. Ep. 56; Brut. ap. Cic. Fam. 11, 10, 13; 11, 13, 2.—Of frost:gelu solvitur,
it thaws, Tac. H. 1, 79:solvitur acris hiems,
Hor. C. 1, 4, 1.—Of clouds:facit igitur ventum resoluta nubes, quae plurimis modis solvitur,
Sen. Q. N. 5, 12, 5; 5, 12, 1.—Of the grasp of hands, fingers, etc.:Aeacides a corpore bracchia solvit,
looses his hold, Ov. M. 11, 246:indigno non solvit bracchia collo,
Stat. Th. 5, 217:digitis solutis abjecit jaculum,
id. ib. 8, 585.—To untie a string, cord, necklace, etc., slacken or unlock an enclosure, open a box, trunk, etc.:B.solve vidulum ergo,
Plaut. Rud. 4, 4, 98:eam solve cistulam,
id. Am. 2, 2, 151:solve zonam,
untie, id. Truc. 5, 62:solvisse jugalem ceston fertur,
Stat. Th. 5, 62:animai nodos a corpore solvit,
Lucr. 2, 950:nihil interest quomodo (nodi) solvantur,
Curt. 3, 1, 18:quid boni est, nodos operose solvere, quos ipse ut solveres feceris?
Sen. Ben. 5, 12, 2:solvere nodum,
Stat. Th. 11, 646:laqueum quem nec solvere possis, nec abrumpere,
Sen. Tranq. 10, 1:vix solvi duros a pectore nexus,
Ov. M. 9, 58:fasciam solve,
Sen. Ep. 80, 10:solutis fasciis,
Curt. 7, 6, 5:solvi fasciculum,
Cic. Att. 11, 9, 2:crinales vittas,
Verg. A. 7, 403:Parmenion vinculum epistulae solvens,
Curt. 7, 2, 25:equum empturus solvi jubes stratum,
Sen. Ep. 80, 9:redimicula solvite collo,
Ov. F. 4, 135:corollas de fronte,
Prop. 1, 3, 21:solvere portas,
Stat. Th. 3, 492:munimina valli,
id. ib. 12, 10:ille pharetram Solvit,
Ov. M. 5, 380.— Transf., of the veins as enclosures of the blood:solutis ac patefactis venis,
Sen. Q. N. 3, 15, 5:venam cultello solvere,
Col. 6, 14; cf.also: lychnis alvum solvit,
looses the bowels, Plin. 21, 26, 98, § 171; 21, 20, 83, § 140; Suet. Vesp. 24; Tac. A. 12, 67:ventrem,
Plin. 20, 8, 30, § 74.— Absol. (sc. alvum), Mart. 13, 29:stomachus solutus = venter solutus,
loose bowels, Petr. 117; Scrib. Comp. 92.—Trop., to slacken or remove a bond.1.Solvere aliquid (aliquod vinculum; cf. I. B. 1. supra).a.Of the mouth, etc., to open:b.talibus ora solvit verbis,
Ov. M. 15, 74; so id. ib. 1, 181; Tib. 4, 5, 14:ternis ululatibus ora Solvit,
Ov. M. 7, 191; 9, 427; id. Tr. 3, 11, 20; Stat. Achill. 1, 525:vix ora solvi patitur etiamnum timor,
Sen. Herc. Oet. 725; so,os promptius ac solutius,
Val. Max. 8, 7, ext. 1.— Transf., of an abyss:hic ora solvit Ditis invisi domus,
Sen. Herc. Fur. 664.—To remove, cancel; to destroy the force of a legal or moral obligation by expiration, death, etc.:c.si mors alterutrius interveniat, solvitur mandatum,
Gai. Inst. 3, 160:cum aliquis renunciaverit societati, societas solvitur,
id. ib. 3, 151; so id. ib. 3, 152:morte solvetur compromissum,
Dig. 4, 8, 27:soluto matrimonio,
ib. 24, 3, 2:solutum conjugium,
Juv. 9, 79:qui... conjugalia solvit,
Sen. Med. 144:nec conjugiale solutum Foedus in alitibus,
Ov. M. 11, 743:(sapiens) invitus beneficium per compensationem injuriae solvet,
cancel the obligation of a favor by the set-off of a wrong, Sen. Ep. 81, 17.—To efface guilt or wrong:d.magnis injuria poenis Solvitur,
Ov. F. 5, 304:solve nefas, dixit: solvit et ille nefas,
id. ib. 2, 44:culpa soluta mea est,
id. Tr. 4, 4, 10:neque tu verbis solves unquam quod mi re male feceris (i. e. injuriam),
Ter. Ad. 2, 1, 10.—Poenam solvere, to suffer punishment, i. e. to cancel the obligation of suffering, etc. (cf. 3. infra;e.less freq. than poenam persolvere, exsolvere): serae, sed justae tamen et debitae poenae solutae sunt,
Cic. Mil. 31, 85:capite poenas solvit,
Sall. J. 69, 4:meritas poenas solventem,
Curt. 6, 3, 14:poenarum solvendi tempus,
Lucr. 5, 1224:nunc solvo poenas,
Sen. Phoen. 172:hac manu poenas tibi solvam,
id. Hippol. 1177.—To remove, relieve, soothe affections, passions, etc.:f.atque animi curas e pectore solvat,
Lucr. 4, 908:curam metumque juvat Dulci Lyaeo solvere,
Hor. Epod. 9, 38:patrimonii cura solvatur,
Sen. Q. N. 3, praef. §2: Pyrrhus impetus sui terrore soluto,
Val. Max. 4, 3, 14:solvite corde metum,
Verg. A. 1, 562; so id. ib. 9, 90:solve metus animo,
Stat. Th. 2, 356:solvi pericula et metus narrant,
Plin. 11, 37, 52, § 140: neque adhuc Stheneleius iras Solverat Eurystheus, [p. 1727] Ov. M. 9, 274:hoc uno solvitur ira modo,
id. A. A. 2, 460:solvitque pudorem,
Verg. A. 4, 55.—Of sleep:g.quasi clamore solutus Sit sopor,
Ov. M. 3, 6, 30:nec verba, nec herbae audebunt longae somnum tibi solvere Lethes,
Luc. 6, 768; cf.:lassitudinem solvere,
Plin. 37, 10, 54, § 143. —Of any checks and barriers to motion, to remove.(α).To raise a siege:(β).solutam cernebat obsidionem,
Liv. 36, 10, 14:soluta obsidione,
id. 36, 31, 7:ad Locrorum solvendam obsidionem,
id. 27, 28, 17; cf. id. 37, 7, 7; 38, 5, 6; 42, 56 init.; 44, 13, 7; Curt. 4, 4, 1; Tac. A. 4, 24; 4, 73; Just. 9, 2, 10.—Of passions, etc., to remove restraint:(γ).cujus si talis animus est, solvamus nos ejus vincula, et claustra (i. e. irae) refringamus,
Liv. 36, 7, 13.—To overthrow, subvert a higher authority, etc.:h.quos (milites), soluto imperio, licentia corruperat,
Sall. J. 39, 5:imperia solvit qui tacet, jussus loqui,
Sen. Oedip. 525:sonipedes imperia solvunt,
id. Hippol. 1084; cf.:sanctitas fori ludis solvitur,
Quint. 11, 3, 58.—Of laws and customs, to abolish, violate:2.solvendarum legum id principium esse censebant (post-Aug. for dissolvendarum),
Curt. 10, 2, 5:solutae a se legis monitus,
Val. Max. 6, 5, ext. 4:cum plus quam ducentorum annorum morem solveremus,
Liv. 8, 4, 7:(Tarquinius) morem de omnibus senatum consulendi solvit,
id. 1, 49, 7:oportebat istum morem solvi,
Curt. 8, 8, 18.—Esp. with acc. of the bond, etc. (taking the place of the constr. I. B. 1. 2. 3. supra, when the abl. of separation is not admissible).a.To subvert discipline:b.disciplinam militarem solvisti,
Liv. 8, 7, 16:luxuria solutam disciplinam militarem esse,
id. 40, 1, 4:quod cum, ne disciplina solveretur, fecisset,
Front. Strat. 2, 12, 2.—Of strength, energy, attention, etc., to loosen, impair, weaken, scatter, disperse:c.nobilitas factione magis pollebat, plebis vis soluta atque dispersa,
Sall. J. 41, 6:patrios nervos externarum deliciarum contagione solvi et hebetari noluerunt,
Val. Max. 2, 6, 1:vires solvere,
Quint. 9, 4, 7:vis illa dicendi solvitur, et frigescit affectus,
Quint. 11, 3, 133.—Of affection, etc., to sever, dissolve, destroy:d.segnes nodum (amicitiae) solvere Gratiae,
Hor. C. 3, 21, 22;similarly: solvit (ille deus) amicos,
Prop. 2, 34 (3, 32), 5; so id. 2, 15 (3, 7), 26:hoc firmos solvit amores,
Ov. A. A. 2, 385:amores cantibus et herbis solvere,
Tib. 1, 2, 60.—Of sickness and hunger, to end, remove:e.vitex dicitur febres solvere,
Plin. 24, 9, 38, § 60:solvit jejunia granis,
Ov. F. 4, 607:quoniam jejunia virgo Solverat,
id. M. 5, 535; cf. Luc. 3, 282; so,famem,
Sen. Thyest. 64.—To delay:f.hi classis moras hac morte solvi rentur,
Sen. Troad. 1131.—Of darkness, to dispel:g.lux solverat umbras,
Stat. Th. 10, 390.—Of war, strife, etc., to compose, settle:h.aut solve bellum, mater, aut prima excipe,
Sen. Phoen. 406:electus formae certamina solvere pastor,
Stat. Achill. 2, 337:jurgia solvere,
Manil. 3, 115:contradictiones solvere,
Quint. 7, 1, 38.—Of difficulties, riddles, questions, ambiguities, etc., to solve, explain, remove:3.quia quaestionem solvere non posset,
Val. Max. 9, 12, ext. 3:aenigmata,
Quint. 8, 6, 53:omnes solvere posse quaestiones,
Suet. Gram. 11:haec ipsa, quae volvuntur ab illis, solvere malim et expandere,
Sen. Ep. 82, 20; id. Q. N. 7, 14, 1:unum tantum hoc solvendum est,
that one question, id. ib. 1, 7, 3:puta nunc me istuc non posse solvere,
id. Ep. 48, 6:carmina non intellecta Solverat,
Ov. M. 7, 760:triste carmen alitis solvi ferae,
Sen. Oedip. 102:nodos juris,
Juv. 8, 50:proponere aliquid quod solvat quaestionem,
Quint. 5, 10, 96:plurimas quaestiones illis probationibus solvi solere,
id. 1, 10, 49:quo solvitur quaestio supra tractata,
id. 3, 7, 3:ambiguitatem or amphiboliam,
id. 7, 2, 49; 7, 9, 10.—In partic., of obligations, to fulfil.a.To pay.(α).Originally, rem solvere, to free one's property and person (rem familiarem) from debts (solutio per aes et libram), according to the ancient formula:(β).quod ego tibi tot millibus condemnatus sum, me eo nomine... a te solvo liberoque hoc aere aeneaque libra,
Gai. Inst. 3, 174 Huschke; cf.:inde rem creditori palam populo solvit (i. e. per aes et libram),
Liv. 6, 14, 5:quas res dari, fieri, solvi oportuit,
id. 1, 32, 11. —Hence, rem solvere, to pay; often with dat. of person:pro vectura rem solvit?
paid the freight, Plaut. As. 2, 4, 27:ubi nugivendis res soluta'st omnibus,
id. Aul. 3, 5, 51:tibi res soluta est recte,
id. Curc. 4, 3, 21:ego quidem pro istac rem solvo ab tarpessita meo,
id. ib. 5, 2, 20:rem solvo omnibus quibus dehibeo,
id. ib. 5, 3, 45:dum te strenuas, res erit soluta,
id. Ps. 2, 2, 35:res soluta'st, Gripe, ego habeo,
id. Rud. 5, 3, 57.— Trop.: saepe edunt (aves);semel si captae sunt, rem solvont aucupi,
they repay him, pay for his expenses, Plaut. As. 1, 3, 66.—And to pay by other things than money:si tergo res solvonda'st,
by a whipping, Plaut. As. 2, 2, 54:habent hunc morem ut pugnis rem solvant si quis poscat clarius,
id. Curc. 3, 9:tibi quidem copia'st, dum lingua vivet, qui rem solvas omnibus,
id. Rud. 2, 6, 74.—Hence,Absol. (sc. rem), to pay; with or without dat. of person:(γ).cujus bona, quod populo non solvebat, publice venierunt,
Cic. Fl. 18, 43:ei cum solveret, sumpsit a C. M. Fufiis,
id. ib. 20, 46:misimus qui pro vectura solveret,
id. Att. 1, 3, 2:qui nimis cito cupit solvere, invitus debet,
Sen. Ben. 4, 40, 5:ut creditori solvat,
Dig. 30, 1, 49, § 7.— Pass. impers.:si dare vis mihi, Magis solutum erit quam ipsi dederis,
it will be a more valid payment, Plaut. Ps. 2, 2, 46:numquam vehementius actum est quam me consule, ne solveretur,
to stop payments, Cic. Off. 2, 24, 84:fraudandi spe sublata solvendi necessitas consecuta est,
id. ib. 2, 24, 84:cum eo ipso quod necesse erat solvi, facultas solvendi impediretur,
Liv. 6, 34, 1.—Cf. in the two senses, to free from debt, and to pay, in the same sentence:non succurrere vis illi, sed solvere. Qui sic properat, ipse solvi vult, non solvere,
Sen. Ben. 6, 27, 1.—With acc. of the debt, to discharge, to pay:(δ).postquam Fundanio debitum solutum esset,
Cic. Q. Fr. 1, 2, 3, § 10:hoc quod debeo peto a te ut... solutum relinquas,
settled, id. Att. 16, 6, 3:solverat Castricio pecuniam jam diu debitam,
id. Fl. 23, 54:ex qua (pensione) major pars est ei soluta,
id. Att. 16, 2, 1:solvi aes alienum Pompejus ex suo fisco jussit,
Val. Max. 6, 2, 11:aes alienum solvere,
Sen. Ep. 36, 5:quae jactatio est, solvisse quod debebas?
id. Ben. 4, 17, 1; so,debitum solvere,
id. ib. 6, 30, 2:ne pecunias creditas solverent,
Cic. Pis. 35, 86:ut creditae pecuniae solvantur,
Caes. B. C. 3, 20; 3, 1:ex thensauris Gallicis creditum solvi posse,
Liv. 6, 15, 5:ita bona veneant ut solidum suum cuique solvatur,
Cic. Rab. Post. 17, 46.—And of moral debts:cum patriae quod debes solveris,
Cic. Marcell. 9, 27:debet vero, solvitque praeclare,
id. Phil. 13, 11, 25:aliter beneficium, aliter creditum solvitur,
Sen. Ben. 2, 34, 1:qui grate beneficium accipit, primam ejus pensionem solvit,
id. ib. 2, 22 fin. —By a confusion of construction, solvere pecuniam, etc., to pay money, etc. (for pecunia rem or debitum solvere); constr. with dat. or absol.:(ε).emi: pecuniam solvi,
Cic. Verr. 2, 4, 20, § 43:pro frumento nihil solvit,
id. ib. 2, 3, 72, §169: legatis pecuniam pro frumento solvit,
Liv. 44, 16:hanc pecuniam cum solvere in praesenti non posset,
Nep. Milt. 7, 6:nisi pecuniam solvisset,
id. Cim. 1, 1:condiciones pacis dictae ut decem millia talentum argenti... solverent,
Liv. 30, 37 med.:pro quo (frumento) pretium solveret populus Romanus,
id. 36, 3, 1:pretium servorum ex aerario solutum est dominis,
id. 32, 26, 14:pretium pro libris domino esse solvendum,
id. 40, 39 fin.:meritam mercedem,
id. 8, 22, 3; so id. 8, 11, 4: sorte creditum solvere, by paying the principal (i. e. without interest), id. 6, 36, 12:quae praemia senatus militibus ante constituit, ea solvantur,
Cic. Phil. 14, 14, 38:stipendium,
Liv. 28, 32, 1:dotem mulieri,
Dig. 24, 3, 2:litem aestimatam,
the amount of a fine, Nep. Cim. 5, 18 fin.:arbitria funeris,
the expenses of the funeral, Cic. Red. Sen. 7, 18:solvere dodrantem,
to pay seventy-five per cent., Mart. 8, 9, 1:dona puer solvit,
paid the promised gifts, Ov. M. 9, 794; so,munera,
id. ib. 11, 104.— Transf., of the dedication of a book, in return for favors:et exspectabo ea (munera) quae polliceris, et erunt mihi pergrata si solveris... Non solvam nisi prius a te cavero, etc.,
Cic. Brut. 4, 17 sq. —Of the delivery of slaves:si quis duos homines promise rit et Stichum solverit,
Dig. 46, 3, 67; 46, 3, 38, § 3.— Transf., poet.: dolorem solvisti, you have paid your grief, i. e. have duly mourned, Stat. S. 2, 6, 98.— Pass. with personal subject:si (actor) solutus fuisset,
Dig. 12, 1, 31 (cf.: solvere militem, b supra). —Esp., in certain phrases, to pay:b.aliquid praesens solvere,
to pay in cash, Cic. Att. 16, 2, 1; so,aliquid de praesentibus solvere,
Sen. Ep. 97, 16:solvere grates (= referre gratiam muneribus): Sulla solvit grates Dianae,
Vell. 2, 25:quas solvere grates sufficiam?
Stat. S. 4, 2, 7: cum homo avarus, ut ea (beneficia) solveret sibi imperare non posset, etc., Cael. ap. Cic. Fam. 8, 12, 1; cf.: non dicimus reposuit beneficium aut solvit;nullum nobis placuit quod aeri alieno convenit verbum,
Sen. Ep. 81, 9; but v. id. Ben. 2, 18, 5: in debitum solvere, to make a partial payment:unum haec epistula in debitum solvet,
id. Ep. 7, 10: aliquid solvere ab aliquo (de aliqua re), to pay out of funds supplied by any one ( out of any fund):Quintus laborat ut tibi quod debet ab Egnatio solvat,
Cic. Att. 7, 18, 4:homines dicere, se a me solvere,
id. ib. 5, 21, 11:(summa) erat solvenda de meo,
Plin. Ep. 2, 4, 2:operas solvere alicui,
to work for somebody, Dig. 40, 7, 39: solvo operam Dianae, I work for Diana, i. e. offer a sacrifice to her, Afran. ap. Non. 12, 21: judicatum solvere, to pay the amount adjudged by the court, for which security (satisdatio) was required:stipulatio quae appellatur judicatum solvi,
Gai. Inst. 4, 90:iste postulat ut procurator judicatum solvi satisdaret,
Cic. Quint. 7, 29; so Dig. 3, 2, 28; 3, 3, 15; 2, 8, 8;2, 8, 14 et saep.: auctio solvendis nummis,
a cash auction, Mart. 14, 35.— Gerund.: solvendo esse, to be solvent; jurid. t. t., to be able to pay, i. e. one's debts; cf.in full: nec tamen solvendo aeri alieno respublica esset,
Liv. 31, 13:nemo dubitat solvendo esse eum qui defenditur,
Dig. 50, 17, 105:qui modo solvendo sint,
Gai. Inst. 1, 3, 121:si solvendo sint,
Paul. Sent. 1, 20, 1:nec interest, solvendo sit, necne,
Dig. 30, 1, 49, § 5; so ib. 46, 1, 10; 46, 1, 27, § 2; 46, 1, 51, §§ 1 and 4; 46, 1, 52, § 1; 46, 1, 28; 50, 17, 198 et saep.: non solvendo esse, to be insolvent:solvendo non erat,
Cic. Att. 13, 10, 3:cum solvendo civitates non essent,
id. Fam. 3, 8, 2:tu nec solvendo eras, nec, etc.,
id. Phil. 2, 2, 4:ne videatur non fuisse solvendo,
id. Off. 2, 22, 79;and very freq. in the jurists.—So, trop.: quid matri, quid flebili patriae dabis? Solvendo non es,
Sen. Oedip. 941; cf.:*non esse ad solvendum (i. e. able to pay),
Vitr. 10, 6 fin. —To fulfil the duty of burial.(α).Justa solvere; with dat. of the person:(β).qui nondum omnia paterno funeri justa solvisset,
who had not yet finished the burial ceremonies of his father, Cic. Rosc. Am. 8, 23:justis defunctorum corporibus solutis,
Curt. 3, 12, 15:proinde corpori quam primum justa solvamus,
id. 10, 6, 7:ut justa soluta Remo,
Ov. F. 5, 452:nunc justa nato solve,
Sen. Hippol. 1245.—Exsequias, inferias or suprema solvere:c.exsequiis rite solutis,
Verg. A. 7, 5:cruor sancto solvit inferias viro,
Sen. Hippol. 1198:solvere suprema militibus,
Tac. A. 1, 61.—Votum solvere, to fulfil a vow to the gods.(α).Alone:(β).vota ea quae numquam solveret nuncupavit,
Cic. Phil. 3, 4, 11:quod si factum esset, votum rite solvi non posse,
Liv. 31, 9 fin.:liberare et se et rempublicam religione votis solvendis,
id. 40, 44, 8:placatis diis votis rite solvendis,
id. 36, 37 fin.:petiit ut votum sibi solvere liceret,
id. 45, 44:animosius a mercatore quam a vectore solvitur votum,
Sen. Ep. 73, 5:vota pro incolumitate solvebantur,
Tac. A. 2, 69:vota pater solvit,
Ov. M. 9, 707:ne votum solvat,
Mart. 12, 91, 6; 8, 4, 2; Val. Max. 6, 9, 5 ext.; 1, 1, 8 ext. — Poet.:voti debita solvere,
Ov. F. 5, 596; cf.the abbrev. formula V. S. L. M. (voTVM SOLVIT LIBENS MERITO),
Inscr. Orell. 186; 1296 sq.:V.S.A.L. (ANIMO LIBENTI),
ib. 2022 et saep.:sacra solvere (=votum solvere),
Manil. 1, 427.—With dat.:d.ait sese Veneri velle votum solvere,
Plaut. Rud. prol. 60:vota Jovi solvo,
Ov. M. 7, 652; 8, 153:sunt vota soluta deae,
id. F. 6, 248:dis vota solvis,
Sen. Ben. 5, 19, 4:libamenta Veneri solvere (=votum per libamenta),
Just. 18, 5, 4.—Fidem solvere, to fulfil a promise (post-class. for fidem praestare, [p. 1728] exsolvere; cf.:e.fidem obligatam liberare,
Suet. Claud. 9):illi, ut fidem solverent, clipeis obruere,
Flor. 1, 1, 12;similarly: et voti solverat ille fidem (=votum solverat),
Ov. F. 1, 642; but cf.: itane imprudens? tandem inventa'st causa: solvisti fidem, you have found a pretext to evade your promise (cf. II. A. 3.), Ter. And. 4, 1, 18: esset, quam dederas, morte soluta fides, by my death your promise to marry me would have been cancelled (cf. II. B. 1. 6.), Ov. H. 10, 78; similarly: suam fidem (i. e. quam Lepido habuerit) solutam esse, that his faith in Lepidus was broken, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 21, 3.—With a different construction: se depositi fide solvere, to acquit one's self of the duty to return property intrusted to him (cf. I. B. 1. c.), Val. Max. 7, 3, 5 ext.: factique fide data munera solvit, he freed the gift already given from the obligation of an accomplished fact, i. e. he revoked the gifts, although already made, Ov. M. 11, 135.—Promissum solvere, to fulfil a promise (very rare):A.perinde quasi promissum solvens,
Val. Max. 9, 6, 1:solvitur quod cuique promissum est,
Sen. Cons. Marc. 20 fin.;similarly: solutum, quod juraverant, rebantur,
what they had promised under oath, Liv. 24, 18, 5.—Hence, sŏlūtus, a, um, P. a., free, loose, at large, unfettered, unbandaged.Lit.1.(Acc. to I.A. 1. supra.) Pigeat nostrum erum si eximat aut solutos sinat, Plaut. Capt. 2, 1, 11:2.tibi moram facis quom ego solutus sto,
id. Ep. 5, 2, 25:reus solutus causam dicis, testes vinctos attines,
id. Truc. 4, 3, 63:cum eos vinciret quos secum habebat, te solutum Romam mittebat?
Cic. Deiot. 7, 22:nec quisquam ante Marium solutus dicitur esse sectus,
unbandaged, id. Tusc. 2, 22, 53:duos (captivos) solutos ire ad Hannibalem jussit,
Liv. 27, 51:eum interdiu solutum custodes sequebantur, nocte clausum asservabant,
id. 24, 45, 10:non efficiatis ut solutos verear quos alligatos adduxit,
Val. Max. 6, 2, 3.—(Acc. to I. A. 2.) Of texture, etc.; esp. of soil, loose, friable (opp spissus;3.postAug.): quo solutior terra facilius pateat radicibus,
Sen. Ep. 90, 21;ordeum nisi solutum et siccum locum non patitur,
Col. 2, 9:soluta et facilis terra,
id. 3, 14;solum solutum vel spissum,
id. 2, 2 init.;seri vult raphanus terra soluta, umida,
Plin. 19, 5, 26, § 83:hordeum seri non vult, nisi in sicca et soluta terra,
id. 18, 7, 18, § 79:solutiores ripae,
Front. Aquaed. 15.—Of plants:mas spissior, femina solutior,
Plin. 25, 9, 57, § 103.—Hence, subst.: sŏlūtum, i, n., a state of looseness:dum vult describere, quem ad modum alia torqueantur fila, alia ex molli solutoque ducantur,
Sen. Ep. 90, 20.—(Acc. to I. A. 3.) Rarefied, thin, diffused:B.turbo, quo celsior eo solutior laxiorque est, et ob hoc diffunditur,
Sen. Q. N. 7, 9, 3:aer agitatus a sole calefactusque solutior est,
id. ib. 1, 2, 10:debet aer nec tam spissus esse, nec tam tenuis et solutus, ut, etc.,
id. ib. 1, 2, 11.—Trop.1.(Acc. to I. B. 1.) Of speech, unfettered, fluent, ready:2.(orator) solutus in explicandis sententiis,
Cic. Or. 47, 173:verbis solutus satis,
id. ib. 47, 174:solutissimus in dicendo,
id. ib. 48, 180.—Exempt, free from duties, obligations, etc.:3.quam ob rem viderer maximis beneficii vinculis obstrictus, cum liber essem et solutus?
Cic. Planc. 30, 72:soluta (praedia) meliore in causa sunt quam obligata,
unmortgaged, id. Agr. 3, 2, 9:si reddidi (debitum), solutus sum ac liber,
Sen. Ben. 2, 18, 5;non ut gratus, sed ut solutus sim,
id. ib. 4, 21, 3;solutus omni fenore,
Hor. Epod. 2, 4;nam ea (religione) magister equitum solutus ac liber potuerit esse,
Liv. 8, 32, 5:Mamertini soli in omni orbe terrarum vacui, expertes soluti ac liberi fuerunt ab omni sumptu, molestia, munere,
Cic. Verr. 2, 4, 10, § 23.—Free from punishment, not punishable, not liable, etc.: qui mancipia vendunt, certiores faciunt emptores quis fugitivus sit, noxave solutus, Edict. Aedil. ap. Dig. 21, 1, 1, § 1; Gell. 4, 2, 1; cf.:4.quod aiunt aediles noxae solutus non sit sic intellegendum est... noxali judicio subjectum non esse,
Dig. 21, 1, 17, § 17:apud quos libido etiam permissam habet et solutam licentiam,
Cic. Rep. 4, 4, 4:omne illud tempus habeat per me solutum ac liberum,
i. e. let the crimes then committed be unpunished, id. Verr. 2, 1, 12, § 33: antea vacuum id solutumque poena fuerat, Tac. A. 14, 28.—With subj. inf.:maxime solutum fuit, prodere de iis, etc.,
Tac. A. 4, 35: solutum existimatur esse, alteri male dicere, Caecil. ap. Cic. Fam. 6, 7, 3.—Free from cares, undistracted:5.animo soluto liberoque,
Cic. Verr. 2, 2, 75, § 185:sed paulo solutiore tamen animo,
id. ib. 2, 5, 31, § 82.—At leisure, free from labor, business, etc.:6.te rogo ut eum solutum, liberum, confectis ejus negotiis a te, quamprimum ad me remittas,
Cic. Fam. 13, 63, 2:quo mea ratio facilior et solutior esse possit,
id. ib. 3, 5, 1.—With gen.:Genium Curabis Cum famulis operum solutis,
Hor. C. 3, 17, 16.—Unbound, relaxed, merry, jovial:7.quam homines soluti ridere non desinant, tristiores autem, etc.,
Cic. Dom. 39, 104:an tu existimas quemquam soluto vultu et hilari oculo mortem contemnere?
Sen. Ep. 23, 4:vultus,
Stat. Th. 5, 355:(mores) naturam sequentium faciles sunt, soluti sunt,
unembarrassed, Sen. Ep. 122, 17.—Free from the rule of others, uncontrolled, independent:8.cum videas civitatis voluntatem solutam, virtutem alligatam,
Cic. Att. 2, 18, 1:ab omni imperio externo soluta in perpetuum Hispania,
Liv. 29, 1 fin.:Masinissae ab imperio Romano solutam libertatem tribuit,
Val. Max. 7, 2, 6:incerti, solutique, et magis sine domino quam in libertate, Vononem in regnum accipiunt,
Tac. A. 2, 4:quorum (militum) libertas solutior erat,
Just. 13, 2, 2.—Of animals:rectore solutos (solis) equos,
Stat. Th. 1, 219.—Free from influence or restraint; hence, independent, unbiassed, unprejudiced:9.nec vero deus ipse alio modo intellegi potest, nisi mens soluta quaedam et libera,
Cic. Tusc. 1, 27, 66;cum animi sine ratione motu ipsi suo soluto ac libero incitarentur,
id. Div. 1, 2, 4:judicio senatus soluto et libero,
id. Phil. 5, 15, 41:sum enim ad dignitatem in re publica solutus,
id. Att. 1, 13, 2:libero tempore cum soluta vobis est eligendi optio,
id. Fin. 1, 10, 33:si omnia mihi essent solutissima, tamen in re publica non alius essem atque nunc sum,
id. Fam. 1, 9, 21:liberi enim ad causas solutique veniebant,
uncommitted, id. Verr. 2, 2, 78, § 192.—Free from moral restraint; hence, unbridled, insolent, loose:10.amores soluti et liberi,
Cic. Rep. 4, 4, 4:licentia,
id. ib. 4, 4, 4:populi quamvis soluti ecfrenatique sint,
id. ib. 1, 34, 53:quis erat qui sibi solutam P. Clodii praeturam sine maximo metu proponeret? Solutam autem fore videbatis, nisi esset is consul qui eam auderet possetque constringere,
id. Mil. 13, 34:quominus conspectus, eo solutior erat,
Liv. 27, 31 fin.:adulescentes aliquot quorum, in regno, libido solutior fuerat,
id. 2, 1, 2:solutioris vitae primos adulescentiae annos egisse fertur,
a licentious life, Val. Max. 2, 6, 1:spectandi solutissimum morem corrigere,
Suet. Aug. 44:mores soluti,
licentious habits, Just. 3, 3, 10.—Regardless of rules, careless, loose:11.orator tam solutus et mollis in gestu,
Cic. Brut. 62, 225:dicta factaque ejus solutiora, et quandam sui neglegentiam praeferentia,
Tac. A. 16, 18.—Esp., of style, etc., free from rules of composition.(α).Oratio soluta, verba soluta, a free style, conversational or epistolary style:(β).est oratio aliqua vincta atque contexta, soluta alia, qualis in sermone et epistulis,
Quint. 9, 4, 19; 9, 4, 20; 9, 4, 69; 9, 4, 77.—More freq.: verba soluta, oratio soluta, prose (opp. to verse);(γ).in full: scribere conabar verba soluta modis, Ov Tr. 4, 10, 24: quod (Isocrates) verbis solutis numeros primus adjunxerit,
Cic. Or. 52, 174:mollis est enim oratio philosophorum... nec vincta numeris, sed soluta liberius,
id. ib. 19, 64; 71, 234;68, 228: si omnes soluta oratione scripserunt,
Varr. R. R. 4, 1; de heisce rebus treis libros ad te mittere institui;de oratione soluta duos, de poetica unum,
id. L. L. 6, 11 fin.:ut in soluta oratione, sic in poemateis,
id. ib. 7, 1:primus (Isocrates) intellexit. etiam in soluta oratione, dum versum effugeres modum et numerum quemdam debere servari,
Cic. Brut. 8, 32:Aristoteles judicat heroum numerum grandiorem quam desideret soluta oratio,
id. Or. 57, 192:et creticus et paeon quam commodissume putatur in solutam orationem illigari,
id. ib. 64, 215:a modis quibusdam, cantu remoto, soluta esse videatur oratio,
id. ib. 55, 183; 55, 184; id. de Or. 3, 48, 184: historia est quodammodo carmen solutum, Quint. 10, 1, 31.—Also in reference to a prose rhythm, loose, unrhythmical, inharmonious:(δ).ut verba neque inligata sint, quasi... versus, neque ita soluta ut vagentur,
Cic. de Or. 3, 44, 176; 3, 48, 186:nec vero haec (Callidii verba) soluta nec diffluentia, sed astricta numeris,
id. Brut. 79, 274:orator sic illigat sententiam verbis ut eam numero quodam complectatur et astricto et soluto,
id. de Or. 3, 44, 175; but: verba soluta suis figuris, words freed from their proper meaning, i.e. metaphors, Manil. 1, 24.—Rarely with reference to the thought: soluta oratio, a fragmentary, disconnected style:12.soluta oratio, et e singulis non membris, sed frustis, collata, structura caret,
Quint. 8, 5, 27; cf. id. 9, 4, 69:solutiora componere,
id. 10, 4, 1; 9, 4, 15.—Effeminate, luxurious (acc. to I. B. 3.):13.sinum togae in dextrum umerum reicere, solutum ac delicatum est,
Quint. 11, 3, 146.—Undisciplined, disorderly:14.omnia soluta apud hostes esse,
Liv. 8, 30, 3:nihil temeritate solutum,
Tac. A. 13, 40:apud Achaeos neglecta omnia ac soluta fuere,
Just. 34, 2, 2.—Lax, remiss, weak:C.mea lenitas adhuc si cui solutior visa erat,
Cic. Cat. 2, 12, 27:Ciceronem male audivisse, tamquam solutum et enervem,
Tac. Or. 18:soluti ac fluentes,
Quint. 1, 2, 8.—Hence:solutum genus orationis,
a lifeless, dull style, Val. Max. 8, 10, 3:quanto longius abscederent, eo solutiore cura,
laxer attention, Liv. 3, 8, 8.—(Acc. to II. B. 3. e supra.) Paid, discharged, only as subst.: sŏlūtum, i, n., that which is paid, a discharged debt, in certain phrases:1.aliquid in solutum dare,
to give something in payment, Dig. 46, 3, 45; 46, 3, 46; 46, 3, 60: in solutum accipere, to accept in payment:qui voluntatem bonam in solutum accipit,
Sen. Ben. 7, 16, 4:qui rem in solutum accipit,
Dig. 42, 4, 15; 12, 1, 19;in solutum imputare,
to charge as payment, Sen. Ep. 8, 10; aliquid pro soluto est, is considered as paid or cancelled:pro soluto id in quo creditor accipiendo moram fecit, oportet esse,
Dig. 46, 3, 72: pro soluto usucapere, to acquire by prescription something given in payment by the debtor, but not belonging to him:pro soluto usucapit qui rem debiti causa recepit,
Dig. 41, 3, 46.— Adv.: sŏlūtē.Thinly:2.corpora diffusa solute,
Lucr. 4, 53.—Of speech, fluently:3. 4.non refert videre quid dicendum est, nisi id queas solute ac suaviter dicere,
Cic. Brut. 29, 110:ita facile soluteque volvebat sententias,
id. ib. 81, 280:quid ipse compositus alias, et velut eluctantium verborum, solutius promptiusque eloquebatur,
Tac. A. 4, 31.—Freely, without restraint:5. 6.generaliter puto judicem justum... solutius aequitatem sequi,
i. e. without strictly regarding the letter of the law, Dig. 11, 7, 14, § 13.—Of manners and discipline, disorderly, negligently:7.praecipue sub imperio Cn. Manlii solute ac neglegenter habiti sunt (exercitus),
Liv. 39, 1, 4:in stationibus solute ac neglegenter agentes,
id. 23, 37, 6.—Weakly, tamely, without vigor:8.quod ille tam solute egisset, tam leniter, tam oscitanter,
Cic. Brut. 80, 277.—Of morals, loosely, without restraint:ventitabat illuc Nero, quo solutius urbem extra lasciviret,
Tac. A. 13, 47. -
19 PESO
m- P1370 —— см. - L558- P1372 —- P1373 —— см. - L112- P1375 —avere (или adoperare, fare, tenere) due pesi e due misure (или doppio peso e doppia misura)
— см. - L115- P1379 —— см. - P1377portare bene [male] il peso degli anni
— см. -A909— см. - P1379 b)- P1384 —— см. - D847- P1387 —— см. - P1388chi ha gli onori ne porta i pesi
— см. - O393 -
20 numero
m1) число, цифраnumero intero / frazionario — целое / дробное числоnumero pari / dispari, impari — чётное / нечётное числоnumero di Mach ав. — число Маха, число М, М-число2) грам. число3) цифраnumeri romani / latini — римские цифрыesser bravo per i numeri — уметь хорошо считать, успевать по арифметике4) количество, числоper insufficienza di numero офиц. — из-за отсутствия кворумаfare numero — 1) делать кворум 2) только место занимать, быть пустым местомessere sopra numero — превышать числоessere nel numero di... — быть в числе..., считатьсяpassare nel numero dei più перен. — пополнить число тех, кого больше, умереть5) номерnumero di casa, офиц. numero civico — номер домаsta al numero tre — он живёт в третьем номере (гостиницы) / в доме номер триnumero di catena — порядковый номер выпуска ( в книжной серии)numero di protocollo — исходящий номерsbagliare numero — не туда попасть, ошибиться номером, набрать неправильный номерil numero 31, in ritardo — номер 31-й опаздывает ( о транспорте)numero unico — специальный номер / выпуск (журнала, газеты)segue al prossimo numero — продолжение в следующем номереdare i numeri — 1) разг. перен. свихнуться, прост. спятить 2) подсказать "выигрышные" номера лотереиpare che dia i numeri — он, вроде бы, того6) номер (концертный, цирковой)7)•Syn:••numero zero: — см. zeronemico numero uno — враг номер один, главный врагmaggior numero ист. — мелкий люд, низшее сословиеessere del bel numero — принадлежать к числу избранныхda quel che dice non se ne cava un numero — он говорит что-то непонятное / невразумительное
- 1
- 2
См. также в других словарях:
avere — 1a·vé·re v.tr., v.intr. (io ho) FO I. v.tr. I 1a. possedere beni, cose materiali: avere una casa, molti terreni, tanti soldi | ass., possedere ricchezze, essere ricco: non sempre quelli che hanno sono generosi | e chi più ne ha più ne metta,… … Dizionario italiano
List of Latin words with English derivatives — This is a list of Latin words with derivatives in English (and other modern languages). Ancient orthography did not distinguish between i and j or between u and v. Many modern works distinguish u from v but not i from j. In this article both… … Wikipedia
Yahweh — For information about Yahweh, see God in Abrahamic religions, which provides useful links. Yahweh is an English transliteration of he. יַהְוֶה a 19th century proposed punctuation of he. יהוה (the Tetragrammaton), which is the distinctive personal … Wikipedia
Tetragrammaton — For other uses, see Tetragrammaton (disambiguation). YHWH redirects here. For discussion of the God of Israel as described in the Hebrew Bible, and the Yahweh of ancient Semitic religion, see Yahweh. The Mesha Stele bears the earliest known… … Wikipedia
Emo — (Emotional Hardcore; engl. [ˈiːmoʊ], dt. auch [ˈeːmo]) bezeichnet ursprünglich ein Subgenre des Hardcore Punk, auch Emocore genannt, das sich durch das stärkere Betonen von Gefühlen wie Verzweiflung und Trauer sowie durch die Beschäftigung mit… … Deutsch Wikipedia
Emo-Rock — Emo (Emotional Hardcore; engl. [ˈiːmoʊ], dt. auch [ˈeːmo]) bezeichnet ursprünglich ein Subgenre des Hardcore Punk, auch Emocore genannt, das sich durch das stärkere Betonen von Gefühlen wie Verzweiflung und Trauer sowie durch die Beschäftigung… … Deutsch Wikipedia
Emocore — Emo (Emotional Hardcore; engl. [ˈiːmoʊ], dt. auch [ˈeːmo]) bezeichnet ursprünglich ein Subgenre des Hardcore Punk, auch Emocore genannt, das sich durch das stärkere Betonen von Gefühlen wie Verzweiflung und Trauer sowie durch die Beschäftigung… … Deutsch Wikipedia
Emopunk — Emo (Emotional Hardcore; engl. [ˈiːmoʊ], dt. auch [ˈeːmo]) bezeichnet ursprünglich ein Subgenre des Hardcore Punk, auch Emocore genannt, das sich durch das stärkere Betonen von Gefühlen wie Verzweiflung und Trauer sowie durch die Beschäftigung… … Deutsch Wikipedia
Emotional Hardcore — Emo (Emotional Hardcore; engl. [ˈiːmoʊ], dt. auch [ˈeːmo]) bezeichnet ursprünglich ein Subgenre des Hardcore Punk, auch Emocore genannt, das sich durch das stärkere Betonen von Gefühlen wie Verzweiflung und Trauer sowie durch die Beschäftigung… … Deutsch Wikipedia
Egypt — • Provides information on history, religion, and literature Catholic Encyclopedia. Kevin Knight. 2006. Egypt Egypt † … Catholic encyclopedia
St. Thomas Aquinas — St. Thomas Aquinas † Catholic Encyclopedia ► St. Thomas Aquinas Philosopher, theologian, doctor of the Church (Angelicus Doctor), patron of Catholic universities, colleges, and schools. Born at Rocca Secca in the Kingdom of Naples,… … Catholic encyclopedia